Konu: Ünite 5 - Yakın Dönem Hadis Çalışmaları Çözümlü Test III

[Ders Hocası]

1. Osmanlı Devleti’nde kurulan hadis medresesinin adı nedir? A) Hadisilmi B) Darulhadis C) Hadis medresesi D) Osmanlı hadis medresesi E) Osmanlı medresesi Çözüm: Osmanlı eğitim sisteminde darulhadis denilen hadis medresesi kurulmuştur. Doğru cevap B’dir. 2. Hadis sahasında önemli bir derleme olan Cem’u’lfevaid adlı eser kime aittir? A) Molla Lütfi B) Seydi Çelebi C) Rudani D) İbn Melek E) Köprülü Ahmed Paşa Çözüm: Hadis sahasında önemli bir derleme olan Cem‘u’l-fevâid adlı eserin sahibi Rudânî (ö. 1094/1682) ise Kuzey Afrika’nın Sûs kenti yakınlarındaki bir kasabada doğmuş, 1669 yılında İstanbul’a gelerek Köprülü Ahmed Paşa’nın himayesinde bir yıl kadar kalmıştır. Doğru cevap C’dir. 3. Hind alt diyarında hadis ilminin yayılmasında ilk ve en çok emeği geçtiği ifade edilen kimdir? A) Şeyh Abdülhak B) Şeyh Ali el-Muttakî C) Ataullah Efendi D) Yusuf Efendizade E) Şah Veliyyullah Çözüm: Hind’de hadisin yayılmasında en çok Şeyh Abdülhak b. Seyfuddin el-Buhârî ed-Dehlevî’nin (ö. 1052/1642) emeğinin geçtiği anlaşılmaktadır. Onun bu husuta “O, hadis ilmini Hind’de ilk yayan kimsedir!” denilecek kadar büyük hizmeti olmuştu. Şeyh Abdülhak 958/1551’de Delhi’de doğmuştu. Babasından ilim tahsil ettikten sonra Mekke’ye gidip Ali el-Muttakî’nin öğrencisi Şeyh Abdülvehhâb el-Muttakî’nin ilim halkasına katılmış ve ondan Kütüb-i sitteyi okumuştu. Hicaz dönüşü Delhi’ye yerleşmiş, özgün, araştırma ürünü eserler yazmış ve pek çok talebe yetiştirmişti. Onun 100’den fazla eser yazdığı nakledilmektedir. Doğru cevap A’dır. 4. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı âlimlerinden biridir? A) Ali b. Ebi Bekr B) Muhammed Zahid el-Kevseri C) Muhammed b. İsa et-Tirmizi D) Ahmed b Hanbel E) Ziyadetü’l-Cami Çözüm: Osmanlı’nın son döneminde yetişip yazdığı Arapça eserlerle ünü bütün İslâm dünyasına yayılmış en önemli âlimlerden birisi ise hiç kuşkusuz Muhammed Zâhid el-Kevserî’dir. Muhammed Zâhid el-Kevserî, 1296/1878’de Düzce’nin Hacı Hasan Efendi köyünde doğdu. Kevserî’nin pek çok ilmî makalesi ve telif kitabı vardır. Osmanlı âlimleri arasında İslâm dünyasında en çok tanınan Zâhid elKevserî’dir. Bunda ömrünün önemli bir bölümünü Mısır’da geçirmesinin yanı sıra oradaki eserlerini Arapça yazmasının etkisi büyüktür. Kevserî, İmam Şâfiî’nin en zor olarak nitelendirdiği fakihmuhaddis sıfatını kendisinde birleştirmiş bir âlimdi. O, sırf nakilcilikle yetinmemiş, hadisin fıkhına ve ruhuna nüfuz etmesini de başarmıştır. Doğru cevap B’dir. 5. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de İmam Hatip Okulları, Yüksek İslâm Enstitüleri ve İlâhiyat Fakültelerinde okutulan kitaplardan değildir? A) Hadis Meseleleri Üzerine Tetkikler B) Hadis Ders Notları C) Hadis Usûlü D) Hadis Ricali E) Şuabü’l-iman Çözüm: İmam Hatip Okulları, Yüksek İslâm Enstitüleri ve İlâhiyat Fakültelerinin açılmasından önceki dönemde âlimler tarafından tespit edilen ihtiyaçlar ya da ortaya çıkan problemler kitap, risale veya makale bazında ele alınarak halledilmeye çalışılmıştır. Bunlardan kitap ve risaleler ya Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından resmî ya da özel kuruluşlar tarafından bastırılmıştır. Söz konusu okulların açılmasıyla birlikte buralarda okutulabilecek ders kitaplarına olan ihtiyaç, eli kalem tutan insanları motive eden güçlü bir etken olarak ortaya çıkmıştır. Tayyib Okiç’in Bazı Hadis Meseleleri Üzerinde Tetkikler (1959), Hadis Ders Notları (1965), Hayrettin Karaman’ın Hadis Usûlü (1965), Ali Özek’in Hadis Ricali (1967) adlı çalışmaları örnek olarak zikredilebilir. Şuabü’l-iman ders kitabı olarak okutulmamıştır. Doğru cevap E’dir 6. Hakîmu’l-Ümme Eşref et-Tehânevî’nin hakkında: “İslam ümmeti içinde onun gibi birinin bulunması, İslam dininin hak ve doğru olduğunun bir delilidir” cümlesini kurduğu âlim hangisidir? A) Muhammed Enver Şah Keşmiri B) Ahmed Naim C) Muhammed Zahid el-Kevseri D) Ahmed Ziyaeddin Gümüşhanevi E) Seyyid Ervadi Çözüm: Hakîmu’l-Ümme Eşref et-Tehânevî bu sözleri âlim Muhammed Enver Şah Keşmiri için söylemiştir. Muhammed Enver Şâh Hüseynî Keşmîrî, muhaddis, müfessir, fakîh, usûlcü, mütekellim, sûfî, edib ve muhakkik vasıflarına hakkıyla sahip olan bir âlimdir. Doğru cevap A’dir. 7. Aşağıdakilerden hangisi Arap dünyasında hadis ilmi ile ilgilenen önemli şahsiyetlerden değildir? A) Muhammed Habibullah eş-Şinkiti B) Muhammed Fuad Abdülbaki C) Abdülfettah Ebû Gudde D) Ebû Musa Necîh es-Sindî E) Muhammed b. Ca‘fer el-Kettânî Çözüm: Ebû Musa Necîh es-Sindî Hind alt kıtasında hadis ilmi ile ilgilenen şahıslardandır. İkinci asır hadisçilerinden biri olan bu zat meğâzî ve siyerle ilk uğraşanlardandır. Doğru cevap D’dir. 8. İmkânların kıtlığı ve şartların zorluğuna rağmen çeşitli Arap ülkelerinden, Afrika’ya, Hint Alt Kıtasından Özbekistan’a, Türkiye’den Avrupa ve Amerika’ya kadar pek çok ülkeye ilmi seyahatler yapan hadis âlimi kimdir? A) Ziyadetü’l-Cami B) Muhammed Fuad Abdülbaki C) Abdülfettah Ebû Gudde D) Muhammed b. Ca‘fer el-Kettânî E) Muhammed Habibullah eş-Şinkiti Çözüm: Yirminci asrın en önemli bir diğer hadis âlimi 1917’de Halep’te doğan Abdülfettah Ebû Gudde’dir. O, hadis almak için seyahatler yapan (er-Rihle fî talebi’lhadîs) önceki muhaddislerin modern çağda yaşayan bir temsilcisi gibidir. İmkânlarının kıtlığı ve şartlarının zorluğuna rağmen çeşitli Arap ülkelerinden, Afrika’ya, Hint Alt Kıtasından Özbekistan’a, Türkiye’den Avrupa ve Amerika’ya kadar pek çok ülkeye ilmî seyahatler yapmış, kütüphanelerde bulunan yazma eserleri incelemiştir. Doğru cevap C’dir. 9. Yaşayan Doğu Dilleri Yüksek Okulu nerede kurulmuştur? A) Paris B) Amerika C) Türkiye D) Mısır E) Fransa Çözüm: Modern oryantalizmin başlangıcı Fransız İnkılabı’ndan (1789) sonar olmuştur. 1795’de Paris’te Sylvestre de Sacy tarafından Yaşayan Doğu Dilleri Yüksek Okulu kuruldu. Bu okul bütün Avrupa’ya şarkiyatçı hocalar yetiştirdi. Doğru cevap A’dir. 10. İslam âlimleri birbirine zıt gibi görünen hadisleri çözüme kavuşturmak için konuya dair pek çok eser yazmışlardır. Aşağıdakilerden hangisi bu konuda geliştirilen ilim dallarından biri değildir? A) Şaz B) Münker C) Mensuh D) Muztarib E) Şarkiyatçılık Çözüm: Oryantalizm veya diğer bir isimlendirmeyle şarkiyatçılık genelde Batılıların, Doğu halklarını özelde ise İslâm dünyasını çeşitli açılardan ve bilhassa dini kaynaklarını inceledikleri alanın ismidir. Bu çalışmaları yapanlara oryantalist veya müsteşrik denir. Doğru cevap E’dir.