Konu: 5. Sınıf » Fen ve Teknoloji » Besinlerin Sindirimi » Konu Anlatımı

[Uyanan Gençlik]

AĞIZ Ağızda dişler, dil ve tükürük bezleri bulunur. Besinler dişler yardımı ile parçalanır ve tükürük salgısıyla ıslatılırlar. Kayganlaşan besin dil ile yutağa doru itilir. Ayrıca tükürük bezi besinlerin sindirimini çiğnerken başlatır. YUTAK Ağızdan sonra gelen boşluktur. Görevi; ağızdan gelen besinleri yemek borusuna iletir. Yutak aynı zamanda soluduğumuz havayı soluk borusuna iletir. Yutak hava ve besin trafiğini kontrol eder. YEMEK BORUSU Yutakla mide arasında 20 - 25 cm uzunlukta bir borudur. Besinlerin mideye iletilmesinde görevlidir. Sindirime yardımcı salgısı yoktur. MİDE Karın boşluğunun üst kısmında çaydanlık biçiminde bir organımızdır. Kasılıp gevşeme hareketleri ile besinleri çalkalar, yoğurur ve bulamaç haline getirir. Salgıladığı mide öz suyu da besinlerin ezilip bulamaç haline gelmesini ve besinlerle birlikte gelen mikropların öldürülmesine yardımcı olur. Çorba halindeki bu karışımı mide, ince bağırsağa gönderir. İNCE BAĞIRSAK Karın boşluğunda yer alır. 6 - 7 metre uzunluğunda kıvrımlı bir kanala benzer. Besinlerin en küçük birimlerine kadar ayrılıp kana geçmesini sağlar. Besin emilimi burada gerçekleşir. Besinlerin sindirilmeyen kısımları posa olarak kalın bağırsağa gönderilir. İnce bağırsağın mideden sonra gelen ilk bölümüne onikiparmak bağırsağı denir. KALIN BAĞIRSAK 1,5 metre uzunluğunda kısa ve kalın bir yapısı vardır. Kalın bağırsakta sindirim olmaz. Gelen posanın içinde kalan vitamin, su ve mineraller emilerek kana karışır. Geriye kalan sindirim artıkları anüsten dışarı atılır. Kalın bağırsağın ince bağırsakla birleştiği yerde apandis adı verilen bir uzantı vardır. Apandisin mikropların etkisiyle hastalanmasına apandisit denir. [b]SİNDİRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?[/b] Sindirimin gerçekleşme sürecini adım adım yazalım. 1) Besinler dişler tarafından parçalanır, tükürük salgısı ile ıslanır ve kayganlaşır. Daha sonra dil yardımı ile yutağa itilir. 2) Yutak besinlerin yemek borusuna iletilmesini sağlar. 3) Besinler yemek borusundan geçerek mideye girer. 4) Mide, kasılıp gevşeyerek ve salgıladığı mide öz suyu ile besinleri bulamaç haline getirir. Mide çıkış kapısından ince bağırsağa geçer. 5) Besin ince bağırsakta ilerlerken yaralı kısımları emilerek kana karışır. Sonra kalın bağırsağa geçer. 6) Kalın bağırsakta posa içerisindeki su ve mineraller emilerek kana geçer. Arta kalan posa anüsten dışkı olarak dışarı atılır. [b]Sindirime Yardımcı Organlar[/b] » Tükürük Bezleri » Karaciğer ve » Pankreastır. Bu organlar salgıladıkları salgılar ile besinlerin sindirilmesinde yardımcı olurlar.