Konu: Efektif - Ansiklopedik Bilgi

[D®agon]

Alm. Effektiv (m), Fr. Effectif, İng. Effective. Bankacılıkta, çek ve benzeri senetler dışında kâğıt ve madenî para. Türkçede genellikle kambiyo işlemlerinde kullanılmaktadır. Döviz ihtiyacı olan birisi çek ve poliçe yerine bunu banknot olarak alırsa döviz efektiftir. Efektif sözü sermâye ile kullanıldığında fiilen ödenmiş ve işte kullanılan döner sermâye miktârı göz önüne alınır. Halk dilinde “nakit para” karşılığı olarak kullanılır. Efektif fiyat: Alıcı tarafından alış-veriş esnâsında bil fiil ödenen bedel olarak isimlendirilir. Üreticinin malını piyasaya sürerken umduğu fiyat virtüel fiyattır. Malın el değiştirmesi sırasında alıcının ödediği fiyat ise efektif fiyattır. Efektif talep: Taleb kişinin istek ve ihtiyaçlarını karşılama arzusu olarak târif edilirse bu arzunun satın alma gücü ile desteklenmesi, yâni fiiliyât hâline gelmesine de efektif talep denir. Efektif talep; mal veya hizmeti alma konusunda etkin olma durumu, başka bir deyişle, o mal veya hizmeti alabilmek için yeterli para veya benzerlerinin mevcut olması durumudur. Klasik okulun fiyat teorilerinin temelini oluşturur. Adam Smith ve diğerlerine göre piyasa fiyatı (cari fiyat) o mal veya hizmetin efektif talebi ile arzının kesiştiği noktada belirlenir. Burada efektif talebi mutlak talebten ayırmak gerekmektedir. Mutlak talep mal veya hizmeti alabilecek durumu olmasa dahi o mal veya hizmeti sahip olma duygusudur. Keynes'e göre 1929 Büyük Buhran toplam efektif talep yetersizliğinden dolayı olmuştur. O dönemin iktisat düşüncesi olan baskın iktisat düşüncesine göre (klasik okul), her arz kendi talebini yaratır (say kanunu). Fakat klasik okulun görüşünün aksine, finansal sistem geliştikce her arz kendi efektif talebini yaratmamaktadır. Gelişmiş ülkelerin sömürge ülkelere ve gelişmemiş ülkelere uyguladıkları baskılar sonucu gerçekleştirilen üretime yeterli efektif talep bulunamamaktadır. Keynes, klasik iktisatçıların Mahreçler kanunu yerine efektif talep teorisini getirmiştir. Efektif talep, toplam arzın toplam talebe eşit olduğu yerdeki talep hacmidir. Keynes'e göre efektif talep girişimcilerin üretecekleri mallara gelecekte yapılacak tüketim ve yatırım harcamaları toplamıdır.