Konu: Palanga - Ansiklopedik Bilgi

[D®agon]

Alm. Talje (f), Takel (n), Flaschenzug (m), Fr. Palan (m), İng. Tackle for hoisting, pulley-block. Az kuvvetle çok yük kaldırmak için kullanılan makara sistemi. Palangalar hem kuvvetten kazanç sağlar, hem de kuvvetin yönünü değiştirir. Sabit ve hareketli makaralardan oluşur. Palangalar hem kuvvetten kazanç sağlar hem de uygulanan kuvvetin yönünü değiştirir. Palangalar ile çok büyük kuvvetleri hareket ettirmek mümkündür. Bir palangada ne kadar çok ip ve makara kullanılırsa uygulanacak kuvvet de o kadar artacaktır. Palangaların kaldıracağı kuvvet miktarını belirlemek için bu sistemde kullanılan ip sayıları ile makaraların toplam yükü ile taşınacak yükün toplamı hesaba katılır. [img]http://www.uyanangenclik.com/resimler/egitim/fizik/palanga1.gif[/img] Sistemin dengede durması için yükün ağırlığının kuvvete eşit olması gerekir. Sâbit makaraya, aynı gövdeye bağlı bir veya daha fazla hareketli makaranın ilâve edilmesiyle meydana gelir. Yük, hareketli makaranın mahfazasındaki kancaya bağlıdır. Halatın bir ucu sâbit makara mahfâzasına diğer ucu ise önce hareketli makaralardan geçtikten sonra sâbit makaralardan geçirilerek kuvvet alanına gider. Bu sistemlerde kuvvet bölünerek yükün bir kısmının sâbit makaralara taşıtılmasıyla uygulanacak kuvvet azaltılabilir. Palangalarda yükü kaldıracak kuvvet, yükün ağırlığının makara sayısına bölümü ile hesaplanır. Verim ise yükün, yük yolu ile çarpımının, kuvvetin, kuvvet yolu ile çarpımına oranı ile verilir. Hareketli makara arttıkça istenmeyen sürtünme kuvvetleri verimi azaltacağından, palangalarda, yaygın olarak üç hareketli makara kullanılır. Makaralar sabit makara ve hareketli makara olmak üzere ikiye ayrılır. Ayrıca bu iki makaranın bir arada kullanılmasıyla oluşan palangalar vardır. Formül şöyle oluşur: [img]http://www.uyanangenclik.com/resimler/egitim/fizik/palangaformul.png[/img]     F: Kuvvet     P: Yükün ağırlığı     n: Yükü taşıyan ip sayısı [img]http://www.uyanangenclik.com/resimler/egitim/fizik/palanga4.jpg[/img] Yüke bağlı 4 ip var, bu yüzden kuvvet 100/4=25 N [img]http://www.uyanangenclik.com/resimler/egitim/fizik/palanga2.jpg[/img] Yüke bağlı 2 ip var, bu yüzden kuvvet 100/2=50 N