Konu: Çağlayan - Ansiklopedik Bilgi

[busegül]

Alm. Kaskade (f), kleinerer Wasserfall (m), Fr. Chute d’eau, Cascade (f), İng. Waterfall, Cascade. Coşkun bir hâlde yüksek bir yerden dökülen su kütlesi. Şelâle olarak da bilinir. Çağlayanlar çok büyük aşındırma gücüne sâhiptir. Bu özelliği, suyun düşme yüksekliğine, düşen suyun hacmine, düştüğü kayalığın yapısına ve diğer sebeplere bağlıdır. Çağlayanların yüzey şekillerinin kalıcı olmaması diğer bir özelliğidir. Çağlayanlar genel olarak üç değişik arâzi yapısına sâhip bölgelerde toplanmıştır. Bunlar yüksek platoların kıyı kesimleri ve buraları kesen büyük çatlak hatları, karaların iç bölümlerinde yer alan kristalli kayalar ile kıyı bölgelerinde yer alan zayıf tortul kayalıklar arasında uzananlar ve buzulların etkisinde kalmış yüksek dağlık bölgelerdir. Çağlayanlar, meydana geliş sürelerine bakılarak üç ana grupta toplanır: İlki, akarsu yataklarının kırılma, buzullaşma veya başka sebeplerle değişikliğe uğraması yüzünden; ikincisi, farklı aşınma süresi sonunda; üçüncüsü ise akarsu yatağının meydana gelmesi sırasında olan çağlayanlardır. Türkiye’nin başlıca çağlayanları; Tortum, Gürlivek, Sızır, Bünyan, Defne ve Düden’dir. [color=red]DÜNYADAKİ ÖNEMLİ ÇAĞLAYANLAR[/color] [u]Adı [/u]  [u]Ülke[/u]  [u] Irmak [/u]  [u] Yükseklik (m)[/u] Angel (Churún merú) Venezuela  Churún  979 Tugela  Güney Afrika Tugela  948 Mitarazi  Zimbabve  Inyangombe  762 Yosemite  ABD  Yosemite  739 Cuquenan  Venezuela  Cuquenan  610 Sutherland  Yeni Zelanda  Arthur  580 Kile  Norveç  (-)  561 Kahiwa  ABD  (-)  533 Mardal (Doğu)Norveç  Eikesda  l517 Takakkaw Kanada Yoho  503 Ribbon  ABD  Ribbon  491 Kral George-VI  Guyana Utshi  488 Woolomombi  Avustralya  Woolomombi  482 Mardal (Batı) Norveç  Eikesdal  468 Kaliuwaa (Sacred) ABD  Kalanui Çayı  463 Kalambo  Tanzanya-Zambia  Kalambo  427 Gavarnie  Fransa  Gave de Pau  422 Giessbach  İsviçre  Giessbach  391 TrümmelbachİsviçreTrümmelbach391 Krimmler  Avusturya  Krimmler  380 Vettis  Norveç  Morkedola  371 Papalaua  ABDKawai  Nui Çayı  366 Silver Strand  ABD  Merced  357 HonokohauABDHonokohau Çayı341 Lofoi  Zaire  Lofoi  340 Serio  İtalya  Serio  315 Barron  Avustralya  Barron  300 Belmore  Avustralya  Barrengarry Çayı  300 Cannabullen  Avustralya  Cannebullen Çayı  300 Horseshoe  Avustralya  Govetts Leap Çayı  300 Wallaman  Avustralya  Stony Çayı  300 Staubbach  İsviçre  Lutschine Weisse  290 Pungwe  Zimbabve  Pungwe  277 Helena Yeni Zelanda Helena  271 Mollijus  Norveç  Reisenelva  269 Austerkrok  Norveç  Torrfjordelva  257 K. Edward-VII  Guyana Semang  256 Jog (Garsoppa )Hindistan  Sharavati  253 Kaieteur  Guyana  Potaro  251 Waipio  ABD  Kekee Çayı  244 Tully  Avustralya  Tully  240 Feigum  Norveç  Feigumelvi  218 Fairy  ABD  Fairy  213 Fossa  Norveç  Ullo  210 Feather  ABD  Fall  195 Aurstapet Norveç  Aura  193 Maletsunyane (Semon Kong) Lesotho  Maletsunyane  192 Sakaika  Guyana  (-) 192 Reichenbach  İsviçre  Reichenbach  190 Bridalveil  ABDB  ridalveil  189 Guaira (Sete Quedas)  Brezilya  Parana  114 Victoria  Zambia-Zimbabve  Zambezi  108 Kaveri  Hindistan  Kaveri  98 Paulo Afonso  Brezilya  Sao Francisco 84 Iguaçu  Arjantin-Brezilya  Iguaçu-Parana  82 Churchill (Büyük) Kanada  Churchill (Hamilton) 75 Niagara (Horseshoe) Kanada-ABD  Niagara  49 Detti  İzlanda  Jokulsa  44 RenİsviçreRen24 Khone  Kampuçya-Laos  Mekong 14 Uburupunga  Brezilya  Parana  12