Konu: TBMM'nin Açılması Konu Özeti

[D®agon]

TBMM'NİN AÇILMASI (23 Nisan 1920) Açılma nedeni: Mebuslar Meclisinin kapanması. Önemi ve özellikleri: Meclis hükümeti sistemi vardır. Yani meclis başkanı hükümetin de başkanıdır. Olağanüstü yetkilere sahip bir ihtilal meclisidir.Kurucu meclis özelliği taşır. Kuvvetler birliğine dayanır. (Yasama - yürütme - yargı tek elden yapılır.) TBMM üstünde kuvvet yoktur denerek İstanbul Hükümeti yok sayılmıştır. Böylece yeni Türk Devleti kesin olarak kuruldu. Yorum: TBMM ile cumhuriyete ilk adım atıldı. 1921 ANAYASASI (20 Ocak 1921) Kurucu Meclis özelliği taşır. Kuvvetler birliğine dayanır (yasama, yürütme, yargı). Lâik bir anayasa değildir. (Resmi din, islam-dır maddesiyle) Temel hak ve özgürlükler yoktur. Sonuç: istanbul Hükûmeti'nin tepkisi sert oldu. Mustafa Kemal ve arkadaşları idama mahkûm edilirken, Kuvay-i Millîyeciler vatan haini ilân edildiler. TBMM'ne karşı ayaklanmalar: İngilizlerin, İstanbul Hükûmeti'nin kışkırtmaları, azınlıkların çalışmaları, Kuvay-i Millîye'nin düzensiz hareketleri isyan nedenlerindendir. 1. İstanbul Hükümeti'nin Çıkardığı İsyanlar: a. Kuvay-ı İnzibatiye İsyanı: Padişah'ın özel askerleri tarafından, Balıkesir bölgesinde çıkmıştır.Ali Fuat Paşa tarafından bastırılmıştır. b. Anzavur isyanı: İsyan Adapazarı civarında çıkmış olup, Çerkeş Ethem tarafından bastırılmıştır. 2. İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletleri'nin Ortaklaşa Çıkardığı İsyanlar: Adapazarı, Hendek, Bolu, Düzce, Yozgat, Afyon, Konya, Bozkır, Dozkırı... gibi yerlerde çıkarılmıştır. a. Kaçgiri isyanı b. Milli Aşireti İsyanı c. Şeyh Eşref İsyanı gibi isyanlarla 3. Önce Kuvay-ı Milliye Yanlısı Olup Ardından İsyan Edenler: a. Çerkeş Ethem İsyanı: Düzenli ordunun başına geçmeyi hedefliyordu. Olmayınca düzenli orduya katılması istenince isyan etmiştir. Halbuki daha önce Anzavur Ayaklanmasını bastırmıştı. b. Demirci Mehmet Efe İsyanı: Düzenmi orduya katılması istenince isyan etmiştir. Halbuki daha önce Anzavur Ayaklanmasını bastırmıştı.Daha önce Ege'nin savunması için uğraşmıştı. 4. Azınlıkların Çıkardığı İsyanlar: a. Rumların çıkardığı isyanlar: Karadeniz'de Rum devletini tekrar kurmak için ve Ege'yi Yunan Devleti'ne katmak için b. Ermeniler'in çıkardığı İsyanlar: Doğuda bağımsız Ermeni Devleti kurmak için. TBMM'nin Ayaklanmalara Karşı Aldığı Tedbirler: *İstiklâl Mahkemelerini kurdu. Hiyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı. Ankara müftüsünden İstanbul Hükümeti'nin çıkardığı fetvaya karşı fetva çıkarılarak İstanbul'la haberleşme kesildi. Sonucunda; Ayaklanmalarla uğraşırken düşmanın ilerleyişi hızlandı. Ayaklanmaları bastırınca TBMM Anadolu'ya hâkim ve tek güç hâline geldi. Düzenli ordunun kurulması hızlanmıştır.Kurtuluş Savaşı'nın kazanılması gecikmiştir.