Batı İslam dünyasında yetişenilk müslüman filozof olan, Endülüs’ün kuzeyindeki Sarakusta şehrinde muhtemelen 1077 yılında doğan, batıda Avempace ismi ile tanınan filozof:[b] İbn Bâcce[/b]
Düşünme eyleminin temel özellikleri: Düşünülebilir muhteva, Bireysel algı farklılıkları, olup biten, açıklama, yorum, yatay algı, soru sorma/sorgulama, mutlak neden ve tarihsel nedenler.
islam düşüncesinin islami kaynakları: Kur’an ve Hz. Muhammed(s.a.v.)’in sünnetleri.
Kitâb fi’l-felsefeti-l-ûlâ hangi filozofun eseri:[b] Kindi[/b]
Kur’an ve hadislerin İslâm düşüncesi için birer kaynak olduğu görüşü, kimilerini Kur’an’ın kendi başına anlaşılabileceği inancına sevk etmiştir. “Hüküm yalnızca Allah’ındır” şeklinde özetlenebilecek yaklaşımlarının sahini grup: [b]Hariciler[/b]
Babnzâde Ahmet Naim ile ilgili: Arapça, Farsça ve Fransızca’yı çok iyi bilirdi. Edebiyat ve musiki dostu bir sanatseverdi. Taklitçi ve kuru bir mütercim olmayıp, tenkit ve tercihler yapan bir düşünürdü. Doğu ve batı kültürünü tam anlamıyla hazmetmiş çok yönlü bir alimdi.
Osmanlı düşünürlerinden materyalizmi benimseyenlerin temsilcisi:[b] Baba Tevfik[/b]
Gazzali’nin felsefî ve kelâmî düşünceyle tanışması, bu fikirlere ilgi duymasını sağlayan, kelamın Eş’arî ekolünün büyük üstadı:[b] İmamu’l-Harameyn Ebu’l-Meâlî el-Cuveynî
[/b]
Meşşâî filozoflar insan aklının yetkinleşmesindeki ve bilgi edinmedeki son aşamasını ayrıca kavramsallaştırırlar. Aklın bu son yetkinlik haline verdikleri ad: [b]Müstefad Akıl[/b]
Duraklam döneminden çıkış arayan İbrahim Müteferrika’nın benimsediği düşünce tarzı: [b]Nizam-ı cedit[/b]
Gazâlî’nin “Kalp gözü teorisi” sezgiciliği ve “Bahse Girme” yoluyla Allah’ın ispatı görüşünden etkilenen batılı filozof: [b]Pascal[/b]
Batı’da bahse girme “Pari de Pascal” olarak bilinen teorinin asıl sahibi olan düşünür: [b]Gazâli[/b]
Endülüslü Müslüman filozoflardan İbn Tufeyl hangi felsefi kavram önem vermiştir. Tufeyl, Hayy üzerinden evrenin ortaya çıkışını Fârâbî’nin sudûr teorisiyle açıklar.
İbn Tufeyl’in günümüze kadar ulaşantek eseri olup Batı’da bilimsel roman gibi bir edebi türün gelişmesini sağlayan eser: [b]Hayy b. Yekzân[/b]
Meşşai filozofların Tanrı hakkında kullandıkları sıfatlar: Zorunlu varlık, İlk Muharrik, En yetkin varlık, akl, âkil ve de makûl.
Hilmi Ziya Ülken’e ait eser: [b]Aşk Ahlakı[/b]
Anadili Türkçe’nin yanında Arapça, Farsça, Fransızca, İngilizce ve Rusça öğrenmiştir. Mısır’dan sonra İstanbul’a gelmiş. Ayasofya ve Sultan Ahmet camilerinde vaazlar vermiş, kısa süre sonra kendisi Meclis-i Kebir-i Maarif azalığına getirilmiştir. Bahsedilen çağdaş müslüman düşünür: [b]Cemâleddîn Afgânî[/b]
İnsanın iradeli davranışlarında her türlü aşırılktan uzak olarak iyiyi, doğruyu ve güzeli amaç edinmesi Fârâbi’nin fazilet kategorilerinden hangisinin içine girer:[b] Ahlaki faziletler[/b]
Pakistan’ın büyük şair ve filozofu İkbâl, Pencap Eyaleti’nin Sialkot şehrinde dünyaya gelmiş, Lahor’da vefat etmiştir. “İslam’da Dini Düşünce’nin Yeniden Teşekkülü”, adlı eserin yazarı: [b]Muhammed İkbal[/b]
İbn haldun’un tavırlar (aşamalar) nazariyesi kapsamında siyasiistikrarın sağlandığı, vergilerindüzenli olarak toplandığı, yönetimdegörev alanların büyük bağış ve hediyelerle mükafatlandırıldığı, insanların servet edinmeye başladığı dönem: [b]İmar dönemi[/b]
İbn Haldun, gelecekteki ihtiyaçlarını karşılama konusunda belli bir noktaya gelmiş olan insanların estetik ve başka kaygılarla geliştirdikleri ihtiyaçlarına ne ad verilir: Kemali ihtiyaçlar
Batı’da Ortaçağ’da Çifte Hakikat Kuramı hangi müslüman filozofa izafe edilmiştir: [b]İbn Rüşd[/b]
İbn Rüşd’ün eserlerinden biri: [b]el-Keşf an menâhici’l-edille[/b]
Vahdet-i vücud nazariyesi doğrultusunda Varlık, âlem, ruh-beden ilişkisi, ölüm sonrası hayat gibi konulardaki klasik yaklaşımları eleştirmiş ve hemen her hususu Allah’ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışan, Felsefe, tasavvuf ve kelam alanlarını kapsayan Vâridat adlı eseri yazan İslam düşünürü: [b]Bedreddin Simavi[/b]
İbn haldun’a göre göçebe yaşamın temel özellikleri: Özgürlük, cesaret, doğal ve dayanıklı olmaları, işlerini kendileri yapmaları, iyiliğe daha meyyal olmaları, güçlü asabiyet.
Osmanlı döneminde Tahafüt geleneğini sürdüren düşünürlerden biri: [b]Bursalı Hocazâde[/b]
İbn Haldun’a göre göçebe topluluklarda ————- yani insanın kendi akrabalarına karşı duyduğu yakınlık ve bağlılık gücü olup güçlü olup siyasal ve ihtiyaçlarını temin etme bakımından sosyal yapıları bir kıvama geldiğinde doğal olarak “mülk” sahibi olmayı hedeflerler. [b]Asabiyye[/b]
El-Mukaddime adlı eserin yazarı kimdir: [b]İbn Hâldun[/b]
Metafizik olarak felsefe yapmayan ancak Batı düşüncesiyle irtibat halinde islam düşüncesine katkı yapan düşünürlerden biri: [b]Elmamlılı Hamdi Yazır[/b]
Kindi’nin bilgi teorisi: Duyu algıları bize varlığın mahiyeti ve hakikitı hakkında tam bir bilgi veremezler. Bilgilerimizin tam olabilmesi için akıl tarafından da onaylanmaları gerekir. Akıl insanları tümel kavramlara ulaştırır. Akli bilgi duyu bilgisi gibi sübjektif değil objeltiftir. Akıl insanları tümel kavramlara ulaştırır. Duyu algıları bize tikel nesneler ile bilgiler verir.
Nizamü’l-Mülk tarafından nizâmiye medresesine müderris olarak atanan düşünür: [b]Gazzali[/b]
Osmanlı topraklarında ilk kez matbaa kurmasına izin verilen kişi:[b] İbrahim Müteferrika[/b]
İbn Rüşdcülüğün uzantısı olarak da bilinen Kartezyanizm’in savunucusu batılı filozof: [b]Descartes[/b]
Eser antropolojik bir yaklaşıma sahip olup açık seçik bir yöntemi vardır. Grek dini ve felsefeleri, hıristiyan mezhepleri, Maniheizm ve Hinduizm arasında mukayeseler yapar ve ilmî objektifliğini sürekli korur. Bîrûnî ayrıca bu eserinde Hint medeniyetinin niçin düşüşe geçtiğini tartışır. Bu amaçla Yunan medeniyetiyle karşılaştırmalar yapar. Hakkında bilgi verilen eser: [b]Tahkîk mâ li’l-Hind
[/b]
İslam düşüncesinin batıya geçiş yollarının en önemlisi: [b]Haçlı savaşları[/b]
İbn Bâcce’nin insan anlayışında ortya koyduğu boyutlar: [b]Tabii boyut, duyusal boyut, aklî boyut[/b]
Öncelikle akli ilimlerin öğrenilmesi ve bu bilgiler ışığında nakli ilimlerin kavranmasının temelinde akli ilimler olduğunu savunan Mizanu’l-Hak ve Keşfu’z-Zunun adlı eserlerin yazarı: [b]Katip Çelebi[/b]
Elmalılı Hamdi Yazır’ın Eserleri: 1- Hak Dini Kur’an Dili. 2. İrşâdü’l-Ahlâf fî Ahkâmi’l-Evkaf. 3. Hz. Muhammed’in Dini İslâm. 4. Metâlib ve Mezâhib 5. İstintâcî ve İstikrâî Mantık.
Gerek Kur’an tefsirindeki yorumları ve gerekse de başka hususlarda (özellikle hilafetin kutsal olmadığı hakkındaki görüşleri nedeniyle) modern Türkiye’de birçok Müslüman aydını etkilemiş, TBMM kararıyla yazdığı ve Türkiye Diyanet Başkanlığı tarafından yayınlanan “Hak Dini Kur’an Dili” adlı eserin yazarı: [b]Elmalılı Hamdi Yazır[/b]
“eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla tanınan, Batı’da ise “Avicenna” olarak bilinen filozof: [b]İbn Sina[/b]
Batı’da Assipha veya Sufficientia adıyla bilinen eser tek kişi tarafından değil çeşitli kısımları farklı zamanlarda çeşitli kimseler tarafından çevrilen, İbn Sina’ya ait olan eser hangisidir: [b]Kitâbu’ş-Şifa’[/b]
Varlık kavramı karşılığı olarak nûr kavramını kullanan ve herşeyi Nurlar hiyerarşisi olarak açıklayan felsefe: İşrakiyye
İşrakiyye ekolünün kurucusu:[b] Şehabeddin Sühreverdi[/b]
İnanma eyleminin özellikleri: Metin, itaat, dikey algı, değerler ve somboller, Anlama, itaat, Olması gereken, mutlak neden (Tanrı), sosyal algı (gelenek, emaat).
Pertevname adlı eserinde, Aristo’nun kategori anlayışını eleştiren filozof: [b]Suhreverdi[/b]
İslam dünyasında gerçek anlamda ilk filozof olarak kabul edilen: [b]Kindi[/b]
Dini telakkinin dışına çıkarak ahlakı bir felsefe problemi olarak tartışan ilk meşşai filozofu: [b]Kindi[/b]
“Hayy B. Yakzan” kimin eseridir:[b] İbn Tufeyl[/b]
Meşşai filozofları Gazzali‘den sonra da tenkid eden filozoflardan biri: [b]Ebu’l -Berakat el-Bağdadi[/b]
Latin dünyasında “commentator” ünvanı ile tanınan Endülüslü filozof:[b] İbn Rüşd[/b]
Özellikle “Fasl’ul-Makâl” adlı eserinde yabancı kültürler sorununa açıkça değinen ve yabancı kültürlere ait hususların tümden reddedilmesinin anlamsızlığına işaret eden filozof:[b] İbn Rüşd[/b]
İslam’ın asli inanç ilkelerine aykırı olmadıkça yabancı kültürlerden felsefi ve ilmi hakikatları almanın meşru olduğunun savunulduğu “Fasl’ul-Makâl” adlı eser kimindir: [b]İbn Rüşd[/b]
İslam dünyasında Aristoteles’in pek çok eserini şerh etmiş ve O’nu en iyi anlamış kişi olarak ün yapmış düşünür:[b] İbn Rüşd[/b]
Kur’an ayetleri ve akli verilerle felsefenin gerekliğinin ortay konduğu, din-felsefe ilişkilerinde alan ve sınırları belirlemek ve böylece de din ve felsefenin uzlaşmasını sağlamak üzere bir zemin oluşturulmaya çalışılan “Fasl’ul-Makâl” adlı eserin yazarı: [b]İbn Rüşd[/b]
Gazzali’nin filozoflara yönelttiği eleştirilere karşı ilk ciddi tepkiyi gösteren düşünür: [b]İbn Rüşd[/b]
Asıl adı Hüseyindir. Ebu Ali künyesi ile anıldığı gibi, tıp ve felsefe alanında en büyük otorite demek olan “eş-Şeyhü’r-Reis ünvanıyla tanınır. Batıda ise “Avicenna” olarak bilinen filozof: [b]İbn Sina[/b]
Batı islam dünyasında yetişen ilk müslüman filozof olan, Endülüs’ün kuzeyindeki Sarakusta şehrinde muhtemelen 1077 yılında doğan, batıda “Avempace” ismi ile tanınan filozof:[b] İbn Bâcce[/b]
TBMM kararı ile “Hak Dini Kur’an Dili” eseri yazan düşünür: [b]Elmalılı Hamdi Yazır[/b]
Hemedan yakınlarındaki Esedabad’da doğan, Muhammed Abduh ile birlikte batı sömürgeciliğine karşı müslümanları birleştirmeyi amaçlayan “El-urvet el-vuska” adlı gazeteyi çıkartan, II. Abdulhamid döneminde İstanbul’a gelip dersler veren İslam düşünürü:[b] Cemâleddin Afganî[/b]
Varlığın meydan gelişini Tanrı, ruh, madde, mekan ve zaman olmak üzere beş ezeli ilke ile açıklayan fakat deist bir dünya görüşü savunduğu için İslam dünyasında takipçileri olmayan tabiatçı filozof: [b]Ebû Bekir (Zekeriyya) er-Râzî[/b]
İbn Tufeyl’in meşrikihikmet tasavvurunu oluştururken örnek aldığı düşünür: [b]Gazali[/b]
Eflâtunculuğa meyletmiş olan “Risale-i Eflâtûniyye” adlı eserin yazarı kimdir: [b]Muslihiddin b. Sina[/b]
Aslen yahudi, orta veya ileri yaşında müslüman olan en önemli felsefe eseri “Mu’teber fi’l-Hikme” olan felsefeci: E[b]bu’l -Berakat el-Bağdadi[/b]
Pakistan’ın büyük şairi ve filozofudur. Pencap Eyaleti’nin Siaklkot şehrinde dünyaya gelmiş ve Lahor’da vefat etmiştir. Modernlik ile geleneği birbiri ile uzlaştırmaya çalışan, 1883-1938 yılları arasında yaşamış çağdaş İslam düşünür: [b]Muhammed İkbâl[/b]
Batı ile doğu arasında bir köprü kurmayı deneyen, gelenek ile moderniteyi birbiriyle uzlaştırmaya çalışan, Mevlan ile Niethzsche gibi birbiriyle zıt iki düşünüre eserinde yr veren fikir adamı: [b]Muhammed İkbâl[/b]
İslam düşünce geleneğinde tarih düşüncesinin önemli isimlerinden biri olan, tarih, felsefe, matematik ve tıp alanlarında eserler veren, ahlak felsefesinde öncü olup kendisinden sonraki Müslüman ahlakçıları etkileyen ve “Tecâribü’l-Ümem” adlı eserin sahibi: [b]İbn Miskeveyh[/b]
“Tecaribü’l-Ümem” kimin eseridir:[b] İbn Miskeveyh[/b]
İslam düşünce geleneğinde tarih düşüncesinin önemli ikinci ismi olan, tabiatta olduğu gibi tarihte de tesadüflere yer olmadığını savunan düşünür: [b]İbn Miskeveyh[/b]
İslam filozoflarının eserlerini asıllarından okumak ve İslam dini hakkında doğrudan bilgi edinmek amacıyla Arapça öğrenen modern batılı filozof:[b] Locke[/b]
Batıda orta çağın erken dönemlerinde“Avennasar” adıyla anılan müslüman filozof: [b]Farâbî[/b]
Batı Hıristiyan ve Yahudi düşüncesine en çok etkisi olan Müslüman filozoflardan biri olan, İbn Messere ve İbn Gabriel gibi Yahudi filozoflar aracılığı ile Batı’da tanınmaya başlayan, avennesar, Abunazar, Albunasar gibi ile Batı’da meşhur olan filozof: [b]Farâbi[/b]
Allah’ın varlığı ve varlığının ispatı konularında Farabi‘den çok etkilenen skolastik dönem düşünürü: [b]St. Thomas[/b]
Fârâbî’den ontoloji konusunda etkilenen, Fârâbî’nin Allah’ın sıfatları hakkındaki yorumunu ve Allah’ın varlığının ispatı için ortaya koyduğu delilleri ona benzer şekilde “Summa theologia” adlı eserinde tekrarlayan Hıristiyan filozof: [b]St. Thomas[/b]
Gazzali’nin Kelami ve felsefi düşünceyle tanışmasını, bu fikirlere ilgi duymasını sağlayan, kelamın Eş’ari ekolündeki büyük alimi:[b] İmamu’l-Harameyn Ebu’l-Meaâlî el Cuveynî[/b]
Gazzali’nin “Bahse girme” yoluyla Allah’ın ispatı görüşünden etkilenen batılı filozof: [b]Pascal[/b]
Meşşai okul geleneğine karşı çıkan ve İşraki okulun kurucusu olan filozof: [b]Şehâbeddin es-Sühreverdî[/b]
“İslamda Dava-yı Kavmiyye” adlı eserinde ırkçılığı tenkid ederek “Türkçülüğün Esasları” adlı esere tenkidler getiren, “İslamiyet’in esasları, mazisi ve hali” adlı makalesinde ise İslam dininin daima akılla barışık gittiğini kanıtlaya çalışan, Darülfünundaki dersleri sırasında Fransızca felsefe terimlerinin Osmanlıca’ya nasıl aktarılacağına dair önemli çalışmalar yapan çağdaş islam düşünürü:[b] Babanzâde Ahmed Naim[/b]
İbn Sina’nın ruhun bedenden ayrı olarak var olduğunu ispat etmek için kullandığı “Uçan Adam” örneğini aynen tekrarlayan batılı filozof: [b]Descartes[/b]
Toplumları bir arada tutan ve tarihteki toplumların yükselişini “asabiyye” terimi ile açıklayan düşünür: [b]İbn Haldun
[/b]
Zamanı varlığın sayımı, yani varlığın bekasının müddeti olarak gören Ebu’l-Berakat el-Bagdadi Osmanlı düsünürlerinden hangisinin üzerinde etkisi olmuştur: [b]Davud el-Kayserî[/b]
Eğitimini hem nakli hemde felsefe, mantık, astronomi ve matematik gibi ilimlerle tamamlayan, Osmanlı Devleti’nin ilk Şeyhülislamı olan Şerh-i İsagoci eserinin de yazarı olan ünlü düşünür: [b]Molla Fenari[/b]
Türkiye’de sağlam bir felsefe geleneğinin oluşmasında önemli katkıları olan ve “Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi”, “Bilgi ve Değer”, “Aşk Ahlakı” adlı eserleri yazan düşünür: [b]Hilmi Ziya Ülken[/b]
“Varidat” adlı eser hangi düşünüre aittir: [b]Bedreddin Simavi[/b]
Dini konuları akıl ve mantık verileri doğrultusunda açıklamaya özen gösteren, gerektiğinde aklı nakle üstün tutan, İslam Ansiklopedisi’ne birçok madde yazmış “meram” adlı dergide birçok makalesi yayınlanmış 1869-1946 tarihleri arasında yaşamış ünlü çağdaş islam düşünürü: [b]İsmail Hakkı İzmirli[/b]
“Risale fi tahkiki Vücudi’l-vacib” adlı eserinde İbn Sina’nın görüşlerini özetleyen ve bu bağlamda eski ve yeni kelamcıların filozofları yanlış anladığını ileri süren ve dolaylı da olsa Tehfüt geleneğine katkı sağlamış olan düşünür: [b]Molla Lütfi[/b]
“Mizanu’l-Hak” ve “Keşfu’z-Zunûn” adlı eserlerin yazarı, öncelikle akli ilimlerin öğrenilmesi ve bu bilgiler ışığında nakli ilimlerin kavranması gerektiğini, oysa kendi döneminde tam tersinin yapıldığını savunan düşünür: [b]Kâtip Çelebi[/b]
İbn Tufeyl’in “Hayy bin Yakzan” adlı felsefi ve bilimsel romanını Fransızcaya çeviren filozof: [b]Gauthier
[/b]
|
0 Yanıt
1211 Gösterim