Konu: Kur’ân’da Fitne

[Uyanan Gençlik]

Kur’ân’ın temel hedefi maddi ve ruhi açıdan sağlıklı insan yetiştirmek, huzurlu ve müreffeh toplumlar oluşturmaktır. Bu sebeple Kur’ân, insanlığın yararına olan şeyleri emir ve tavsiye ederken, zararlı olan şeyleri de yasaklamıştır. Kur’ân, mesajını insanlara ulaştırırken bazı temel kavramları araç edinmiştir. Değişik türevleri ile de olsa, bu kavramların, sık sık Kur’ân'ın değişik yerlerinde tekrar edildiğini görmekteyiz. Şüphesiz bu tekrarlar, önemlidir ve boşuna değildir. İlk bakışta bir kavramın tek bir anlamı olduğu ve geçtiği her yerde aynı anlamın kastedildiği sanılabilir; ancak Kur’ân kültürüne vakıf olundukça durumun böyle olmadığı rahatlıkla görülebilir. Buna göre bazı kavramlar kullanıldıkları yere göre farklı manalar kazanabilmektedir. Bu durum, bir taraftan Kur’ân âyetlerinde var olan anlam zenginliğine işaret ederken, bir taraftan da okuyucuyu daha dikkatli olmaya davet etmektedir. Bu nedenle Kur’ân'ın sağlıklı anlaşılması için onda yer alan kelime ve kavramların Kur’ân bütünlüğü çerçevesinde anlaşılması hayati önem taşır. Farklı yönlere çekilmeye müsait olan ve anlamada hassasiyet gerektiren Kur’ânî kavramlardan biri de “fitne” kavramıdır. Bu kavram kültürel ve geleneksel kabullerle bazen siyasî bazen de sosyolojik bir boyut kazanmakta ve bu boyutu ile de algılanmaktadır. Bu sebeple söz konusu kavramın Kur’ân'da geçtiği her yerde, Kur’ân'ın bütünlüğü çerçevesinde kazandığı anlamların, incelemeğe değer bir husus olduğunda şüphe yoktur. Bu tür kelime ve kavramları Kur’ân bütünlüğü çerçevesinde anlamaya çalışmak gerekir. Buna uyulmadığı takdirde yanlış anlama ve yorumların oluşması kaçınılmazdır. Kavramsal çalışmaların bu tür yanlış kanaatleri büyük oranda engelleyeceğini söylemek mümkündür. Bu tür çalışmalarda ele alınan kavramın önce etimolojik kökeninin tespit edilmesi, daha sonra semantik tahlilinin yapılması gerekir. Zira kelimenin tarihi süreç içerisinde kazandığı yeni ve yöresel ya da kültürel anlamların ortaya çıkarılması ve bir takım anlamsal daralmaların yahut farklılaşmaların olup olmadığının bilinebilmesi için etimolojik ve semantik tahliller kadar üzerinde araştırma yapılan metnin bütünlüğü içerisinde de bunun takip edilmesi gerekir.