1. I. Sahabîlerin vefatları sonucu sayılarının gittikçe azalması II. Yabancı kültürlerin İslam geleneğinin saflığını bozma riski III. Müslümanlar arasında meydana gelen gruplaşmalar sonucu ortaya çıkan mezhep mücadelelerinde, tarafların görüşlerine uygun hadis uydurmaya başlaması Yukardakilerden hangileri hadislerin koruma ve kayıt altına alınmasının sebeplerindendir? A) Yalnız I B) I - II - III C) III D) I - II E) Yalnız III
Çözüm: İslam coğrafyasının fetihler sonucu genişlemesi, sahabîlerin bu geniş coğrafyaya dağılmaları, vefatları sonucu sayılarının gittikçe azalması, yabancı kültürlerin İslam geleneğinin saflığını bozma riski, Müslümanlar arasında meydana gelen gruplaşmalar sonucu ortaya çıkan mezhep mücadelelerinde, tarafların görüşlerine uygun hadis uydurmaya başlaması ileri görüşlü̈ kişileri hadisleri koruma ve kayıt altına almaya yöneltti. Doğru cevap B’dir.
2. “Tasnîf” kelimesinin kelime anlamı nedir? A) Sınıflandırma B) Sıralama C) Paketleme D) Faaliyet E) Dönüşüm
Çözüm: Arapça kökenli bu kelime “sınıflandırma”, “gruplandırma” anlamına gelir. Doğru cevap A‘dır.
3. I. Hadislerin yok olmaktan ve kaybolmaktan korunması II. Derlenen hadislerin düzenli, sistemli, kolay kullanılır hale getirilmesi. III. Müslümanları yabancı kültürlerin etkisinden korumak Yukardakilerden hangisi veya hangileri hadislerin tasnifindeki amaçlardandır? A) Yalnız I B) I - II - III C) III D) I - II E) Yalnız III
Çözüm: Seçeneklerin tamamı hadislerin tasnifindeki amaçlardandır. Doğru cevap B’dir.
4. Aşağıdakilerden hangisinde yazılış yöntemlerine göre hadis kitabı türleri doğru biçimde verilmiştir? A) Konularına Göre - Râvîlerine Göre B) Râvîlerine Göre - Tarihine Göre C) Tarihine Göre - İçeriğine Göre D) Râvîlerine Göre - Yazarına Göre E) Yazarına Göre - Tarihine Göre
Çözüm: Hadisleri bir araya getiren hadis kitapları yazılış yöntemlerine göre iki ana gruba ayrılır: Konularına göre düzenlenmiş olanlar. Râvîlerine göre düzenlenmiş olanlar Doğru cevap A’dır.
5. Aşağıdakilerden hangisinde râvîlerine göre düzenlenmiş hadis kitabı türleri bir arada verilmiştir? A) Mu‘cemler, Müsnedler, Etrâf B) Ricâl, Müsnedler, Etrâf C) Mu‘cemler, Ricâl, Müsnedler D) Etrâf, Ricâl, Mu‘cemler E) Dârimî, Müsnedler, Etrâf
Çözüm: Hadisleri, râvîlerine göre gruplandıran hadis kitapları şu üç türdür: Mu‘cemler, Müsnedler ve Etrâf kitapları. Doğru cevap A’dır.
6. “el- Câmi‘ isimli eser kime aittir? A) İmam Mâlik B) Abdürrezzâk b. Hemmâm C) İbnu Ebû Şeybe D) Ahmed b. Hanbel E) Ma‘mer b. Râşid
Çözüm: Ma‘mer b. Râşid’in el-Câmi‘ isimli eseri, günümüze ulaşan en eski hadis kitaplarından olması sebebiyle hadislerin çok erken dönemlerden itibaren yazılı olarak ve sağlam bir şekilde intikal ettiğini ispatlayan önemli belgelerden biridir. Doğru cevap E’dir.
7. Müsnedler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Sahabe sözlerine yer vermektedir. B) Hadisler, hadisin ilk râvîsi olan sahâbîlere göre sıralanmaktadır. C) Hadisleri kitap yazarının hocalarına göre sıralamaktadır. D) Dinin bütün konularına yer vermektedir. E) Tefsir rivayetlerine yer vermektedir.
Çözüm: Müsned kelimesi Arapça’da, bir yere veya birine dayandırılan şey anlamına gelir. Müsned türü eserlerde hadisler, hadisin ilk râvîsi olan sahâbîlere göre sıralanmaktadırlar. Doğru cevap B’dir.
8. Dünya hırsının zararlarını anlatan, ibadet, güzel ahlâk ve nefis terbiyesini teşvik eden hadisleri ve seleften gelen rivayetleri bir araya getirmeyi amaçlayan kitap türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Ricâl kitapları B) Sünenler C) Fedâil Kitapları D) Zühd Kitapları E) Ahlak ve Âdâb Kitapları
Çözüm: Zühd kitaplarında dünyanın geçiciliğini vurgulayan, dünya hırsının zararlarını anlatan, ibadet, güzel ahlâk ve nefis terbiyesini teşvik eden hadisleri ve seleften gelen rivayetleri bir araya getirmek amaçlanmıştır. Daha sonraları tasavvuf adını alan dînî hareketin dayanakları olan hadisler ve rivayetler ilk defa bu kitaplarda derlenmişlerdir. Doğru cevap D’dir.
9. Hz. Peygamber’in savaşları ile ilgili hadislerin bulunduğu kitap türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Siyer kitapları B) Meğâzî kitapları C) Reddiye Kitapları D) Muvatta’lar E) Sünenler
Çözüm: Meğâzî kitaplarında Hz. Peygamber’in savaşları ile ilgili rivayetler bir araya getirilmiştir. Doğru cevap B’dir.
10. Kütüb-i Sitte ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Bazılarının meşhur olması uzun bir tarihi süreç içerisinde olmuştur. B) Alimler arasında itibar görmüştür. C) Klasik hadis kitapları olarak nitelendirilmiştir. D) Diğer kitaplara göre birtakım üstünlükleri bulunmaktadır. E) İçindeki hadislerin tamamı sağlamdır.
Çözüm: Tarihsel süreçte bazı hadis kitapları öne çıkmış, âlimler arasında çok fazla itibar ve rağbet görmüş, yaygın şekilde kullanılıp meşhur olmuşlar ve klasik hadis kitapları diyebileceğimiz bir nitelemeye layık olmuşlardır. Onların kazandığı bu değer diğer kitaplara göre sahip oldukları birtakım üstünlüklerden kaynaklanmaktadır. Bu üstünlükleri genel olarak ve toptan belirlemek yerine her bir kitabı ve müellifini ayrı ayrı incelemek gerekir. Bu kitapların öne çıkması tamamen kusursuz oldukları, içlerindeki hadislerin istisnasız tamamının sağlam olduğu anlamına gelmez. Bunlar, müelliflerinin hadis ilmindeki üstün seviyesi, içerdikleri hadislerin güvenilirliği, yazılış yöntemleri açısından daha kullanışlı oluşları gibi değişik nedenlerle öne çıkmışlardır. Bazı hadis kitaplarının meşhur olma süreci birden bire olmayıp uzun bir tarihsel süreç içinde gerçekleşmiştir. Buna göre; Kütüb-i Sitte içerisindeki hadislerin tamamının sağlam olduğu söylenemez. Doğru cevap E’dir.
|