Konu: İmanın geçerli olmasının şartları

[Ders Hocası]

İman bir kuruma kayıt yapar gibi bir defalık olay olmayıp, sahibini âhirette ebedi kurtuluşa erdirmesi gereken bir husustur. Ancak imanın âhiret yurdunda kurtuluşa vesile olabilmesi için bazı şartlar vardır. Mümin bu hususları dikkate alarak yaşantısını sürdürdüğü takdirde hem bu dünyada hem de âhirette kazançlı çıkacaktır. [b]İmanın geçerli olmasının şartları şöyle sıralanabilir:[/b] 1. İman son nefeste veya ihtimallerin tükendiği ümitsizlik (ye’s) anıyla sınırlı olmamalıdır. Bu kimselerin imanının kabul olunmayacağı hem ayetlerde hem de hadislerde belirtilmiştir: “Azabımızı gördükleri vakit imanları kendilerine fayda vermeyecektir” (el-Mü’min 40/85) ayeti ile “Güneş batıdan doğmadıkça kıyamet kopmaz. Güneş batıdan doğup insanlar bunu görünce toptan iman edecekler fakat önceden iman etmemiş kişilerin imanlarının artık kendilerine fayda vermediği zamandır” (Buhârî, “Fiten”, 25; “Rikak”, 40) hadisi ümitsizlik halinde iman etmenin geçersizliğini bildirmektedir. Akıl ve beden sağlığı yerindeyken, karar ve davranışları kendi irade ve kontrolünde bulunurken iman etmeyenin çaresizlik halinde buna yeltenmesi iç dünyasının tam olarak yansıtmayabilir. Allah Teâlâ, gerçek ve samimi olan davranışları kabul eder. 2. Kişide mümin niteliğinin devam etmesi için dinin esas ve hükümlerini yok sayan veya yalan ve sahteliğe kaçan bir davranış sergilememelidir. Dini hükümler hafife alınmamalı, alay konusu yapılmamalı ve üzerinde ulu orta konuşulmamalıdır. Mümin, kesin inanç esaslarını veya farz olduğu bilinen hususlardan birini inkâr etmemelidir. Kötü bir alışkanlık olarak devam ettiği içki içmeye besmele ile başlamak veya namazın, orucun farz olduğunu inkâr etmek gibi. 3. Hz. Peygamberin getirdiği dini hükümlerin tamamını hiç yüksünmeden bir bütünlük içinde kabul etmelidir. İslam’ın inanç ve ibadetleri arasında bir ayırım yapmadığı gibi ahlâk ve muamelat hükümleri arasında da bir ayırım yapmamalıdır. Dinî gerekleri yerine getirirken büyüklük göstermemeli, gururla dini esaslardan birini veya birkaçını inkâr sayılabilecek bir inanç veya davranış içinde olmamalıdır. İlahî emir ve hikmet gereği gönderilen dinî esasların hepsini severek ve isteyerek yerine getirmelidir. 4. Mümin olan kimse alçakgönüllü olmalı, Allah’ın azabı bana isabet etmez, diye düşünmemelidir. İbadet ve taatim yerinde, Allah benden daha iyi kul mu bulacak? gibi düşünmemelidir. Allah tarafından hiç kimsenin yaptığı zayi edilmeden münasip karşılık verileceğinin idraki içinde davranmalı, azabından emin olmamalıdır. Buna mukabil, Allah’ın rahmetinden ümit kesmemelidir. Benim kurtuluş ümidim kalmadı gibi düşüncelere kapılmamalı ve Allah’ın kullarına merhametinin çok olduğunu unutmamalıdır. Ayetlerde kulun durumu ne kadar ümitsiz olursa olsun Allah’ın onu af edebileceğini hatırlanmalıdır. Nitekim bir âyette “ De ki: Ey kendi nefisleri aleyhine haddi aşan kullar! Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin. Çünkü Allah bütün günahları bağışlar. Şüphesiz O, çok bağışlayan ve çok esirgeyendir” (ezZümer 39/53) denilmektedir.