Konu: Teyemmüm Nedir?

[D®agon]

Teyemmüm sözlükte, bir işe yönelmek, bir şeyi kastetmek gibi anlamlara gelir. Fıkıh terimi olarak ise, büyük ve küçük hükmi kirliliği (hades) gidermek maksadıyla, temiz toprak veya toprak cinsi sayılan bir maddeye elleri sürüp yüzü ve iki kolu meshetmektir. Abdest ve guslün normal su ile yapılan ve maddi temizlenme özelliği de taşıyan hükmi bir temizlik olduğunu görmüştük. Teyemmüm ise, istisnaî hallerde başvurulan, abdest ve gusül yerine geçen sembolik, manevi ve hükmi bir temizlik işlemidir. İslâm’ın bu şekilde bir temizlik şeklini öngörmüş olmasının değişik sebep ve hikmetleri vardır. Suyun bulunmadığı veya bulunduğu halde sağlık, su kıtlığı gibi sebeplerle kullanılamaması durumunda başvurulan teyemmüm, aslında namaz başta olmak üzere ibadetlerin ifasına verilen önemi göstermektedir. Aynı zamanda bu, mükelleflere getirilen bir kolaylık ve ibadetini yapması için tanınan bir imkândır. Bir başka açıdan teyemmüm ibadet için temizliğin ve kendini temiz hissetmenin ne kadar önemli olduğuna da işaret etmektedir. Teyemmümün hem kolaylık hem de imkân olduğunu ve mahiyetini şu ayetten anlamaktayız: “Eğer hasta olur veya yolculukta bulunursanız yahut tuvaletinizi yaparsanız yahut kadınlarla temasta bulunur da su bulamazsanız, temiz toprakla teyemmüm edin. Onunla yüzlerinize ve kollarınıza meshedin. Allah size güçlük çıkarmak istemez; fakat sizi temizlemek ve size olan nimetini tamamlamak istiyor ki şükredesiniz” (el-Mâide, 5/6. Ayrıca bk. enNisâ, 4/43).