Konu: Abdest Tanımı ve Mahiyeti

[D®agon]

Dilimizde yaygın olarak kullanılan “abdest” kelimesi Farsça âb (su) ve dest (el) kelimelerinden oluşmakta ve “el suyu” anlamına gelmektedir. Arapça karşılığı, “vudû” olup güzellik, parlaklık ve temizlik anlamına gelmektedir. Fıkıh terimi olarak abdest, belirli uzuvları usûlüne uygun olarak su ile yıkamak ve bazılarını da ıslak el ile meshetmekten ibaret bir ibadet temizliğidir. Fıkıhta abdeste tahâret-i suğrâ (küçük temizlik) da denilir. Abdest, maddi, hükmi ve manevi temizlik bakımından önemli olan bir ibadettir. Maddi bakımdan, bedenin en çok kirlenen ve mikroplarla temas eden uzuvlarının belli aralıklarla yıkanmasını sağlar. Hükmi temizlik yolu olarak dinin kirlilik olarak kabul ettiği ve namaz, Kâbe’yi tavaf gibi bazı ibadetlere engel saydığı hades durumunu ortadan kaldıran yollardan biridir. Manevi temizlik açısından ise abdest aynı zamanda bir ibadet olduğu için insanın manen de temiz olmasına vesiledir. Bu sebeple Hz. Peygamber’in abdest almaya ve abdestli kalmaya çok önem verdiği bilinmektedir. Onun abdestin faziletine dair bir hadisi şöyledir: “Kim emrolunduğu gibi abdest alır ve emrolunduğu gibi namaz kılarsa geçmiş günahları bağışlanır” (Buharî, “Vudû”, 28). Abdestle ilgili olarak Kur’ân’da şöyle buyurulur: “Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi yıkayın, başlarınızı meshedip, topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın. Eğer cünüp oldunuz ise, boy abdesti alın. Hasta yahut yolculuk halinde bulunursanız, yahut biriniz tuvaletten gelirse, yahut da kadınlara dokunmuşsanız (cinsel birleşmede bulunmuşsanız) ve bu hallerde su bulamamışsanız temiz toprakla teyemmüm edin de yüzünüzü ve (dirseklere kadar) ellerinizi onunla meshedin. Allah size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez; fakat sizi tertemiz kılmak ve size (ihsan ettiği) nimetini tamamlamak ister; umulur ki şükredersiniz” (el-Mâide, 5/6). Hz. Peygamber de hem fiili olarak abdestin nasıl alınacağını göstermiş hem de abdestsiz olarak kılınacak hiçbir namazın Allah katında makbul olmayacağını bildirmiştir (Buharî, “Vudû”, 2).