Hz. Muhammed’in peygamberlikten önce katıldığı fuarlardan biri de Ukâz fuarı idi. Burada ticaretin yanısıra edebî konuşmalar yapılır; şairler bütün kabiliyetlerini ortaya koyarak şiirler okurlardı. Ünlü hatipler yetiştiren İyâd kabilesine mensup Kus b. Sâide, Arap yarımadasında putlara tapmayan ve Hz. İbrahim’den gelen tevhîd akîdesine bağlı Hanîfler arasında yer alıyordu. Aynı zamanda tabip ve kâhin olup hitabet ve şiirleriyle meşhurdu. Konuşma sırasında yüksek bir yere çıkmak, kılıç veya âsâya dayanmak gibi âdetleri onun başlattığı ileri sürülür. Muammerûn denilen uzun ömürlü insanlar arasında yer aldığı ve seksen üç yaşında 600 yılı civarında vefat ettiği belirtilir. O Ukâz’daki meşhur hitabesinde Tevhid inancına vurgu yapmış ve Hz. Muhammed de onun bu konuşmasını dinlemişti. İslâm döneminde Cârûd b. Abdullah başkanlığında Medine’ye gelen İyâd kabilesi heyetine Hz. Peygamber Kus b. Sâide’yi sorunca kendisine onun vefat ettiği söylenmiştir.
Peygamber Efendimiz tevhîd inancına vurgu yaptığı için çok beğendiği bu konuşmayı hatırlatmış, ancak ezberlemediğini söylemişti. Bunun üzerine orada bulunan ve kendisi de Kus b. Sâide’yi o fuarda dinlemiş olan Hz. Ebû Bekir hutbeyi ezbere okumuştu.
[b]Kus b. Sâ‘ide’nin bu veciz konuşması şöyledir:[/b]
“Ey insanlar! Geliniz, dinleyiniz; dinlediklerinizi belleyiniz ve ondan faydalanınız, ders alınız. Gerçek şudur ki, yaşayan ölür; ölen yok olur. Olacak olur, yağmur yağar, otlar biter, çocuklar doğar, analarının babalarının yerini tutar. Sonra hepsi mahvolup gider. Olayların ardı arkası kesilmez, birbirini takip eder. Kulak veriniz, dikkat ediniz, gökte haber var, yerde ibret alınacak şeyler var. Yeryüzü bir sarayın döşemesi, gökyüzü bir yüksek tavan. Yıldızlar yürür, denizler durur. Gelen kalmaz, giden gelmez. Acaba vardıkları yerden hoşnut olup da mı kalıyorlar, yoksa orada bırakılıp uykuya mı dalıyorlar? Yemin ederim, Allah’ın bir dini vardır ki, şimdi bulunduğunuz dinden daha sevgilidir; Allah’ın gelecek bir peygamberi vardır ki, onun gelmesi pek yakındır. Gölgesi üzerinize gelmiştir. Ne mutlu o kimseye ki, ona inanıp doğru yolu bulur. Ne yazık o talihsize ki, ona karşı gelip isyan eder. Yazıklar olsun ömürleri gaflette geçenlere! Ey İnsanlar! Hani babalarınız ve dedeleriniz, hani süslü köşkler ve taştan evler yapan Âd ve Semûd kavmi? Hani dünya varlığına aldanıp da kavmine “Ben sizin en büyük rabbinizim” diyen Firavunlar, Nemrutlar! Onlar sizden daha zengin ve daha güçlü değiller miydi? Bu toprak onları değirmeninde öğütüp toz etti, yok etti. Kemikleri bile çürüyüp dağıldı. Evleri yıkılıp ıssız kaldı. Yerlerini, yurtlarını şimdi köpekler şenlendiriyor! Sakın onlar gibi etmeyin; onların yolundan gitmeyin. Her şey geçicidir. Kalıcı olan ancak Allah’tır ki, birdir, eşi ve benzeri yoktur. Tapılacak ancak O’dur. Doğmamış ve doğurmamıştır. Evvel gelip geçenlerden bizim ibret alacağımız şey çoktur. Ölüm ırmağının girecek yerleri var, ama çıkacak yerleri yoktur. Büyük küçük, genç yaşlı herkes göçüp gidiyor. Giden geri dönmüyor. İyice anladım ki, herkese olan bana da olacaktır...” (Ahmed Cevdet Paşa (2006),
Peygamber Efendimiz Sallallâhü Aleyhi ve Sellem, Sadeleştiren: Muallim Mahir İz, Neşre hazırlayan: M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul, s. 32-33).
Hz. Peygamber tekrar dinlediği bu hutbeyi tasvib etmiş ve Kus hakkında: “Allah Kus’a rahmet eylesin. Kıyamet gününde onun ayrı bir ümmet olarak diriltileceğini umarım” demiştir.
|