Konu: Peygamber Efendimiz'in (s.a.v) Çocukluğu

[Ders Hocası]

Doğumun ardından Peygamberimizi birkaç gün annesi, bir süre de Ebû Leheb’in cariyesi Süveybe emzirdi. Süveybe Hz. Peygamber’in amcası Hamza’yı da emzirdiğinden Hz. Peygamber bu amcasıyla aynı zamanda süt kardeşi olmuştur. [b]Süt Annesi Halîme’ye Verilişi[/b] Şehirlerde yeni doğan erkek çocukların emzirilmek ve belirli bir yaşa kadar büyütülmek üzere havası ve suyu temiz, hayat tarzı da sade olan çöle gönderilmesi Kureyş ve diğer Araplar arasında yaygın bir gelenekti. Süt annesine verilmesinde temel sebep çocukların şehir yerine daha sağlıklı olan çöl havasında büyümelerini sağlamak, ayrıca konuşma çağında fasih Arapça öğrenmelerine imkân vermekti. Peygamberimiz de bu geleneğe uyularak Hevâzin kabilesinin Sa‘d b. Bekir koluna mensup Halîme bint Ebû Züeyb’e verilmiştir. Arap dilini en güzel bir şekilde konuşmakla tanınan Benî Sa‘d b. Bekir, Araplar arasında cömertlik ve şerefiyle de bilinmekteydi. Kaynaklarda bildirildiğine göre Halîme, kendisi gibi sütanneliği yaparak geçimini sağlayan on kadar kadınla ve kocası Hâris b. Abdüluzzâ ile birlikte Mekke’ye doğru yola çıktı. Süt emme çağında olan oğlu Abdullah’ı da yanlarına aldılar. Halîme ve kocası bineklerinin zayıf ve güçsüzlüğü yüzünden kafileden geri kaldığı için Mekke’ye onlardan sonra varabildi. Mekke’ye önce gelen diğer kadınlar genellikle tercih edildiği üzere zengin birer aile çocuğu bulmak ve böylece aileler arasında kurulacak dostluktan istifadeyle daha fazla maddî imkana kavuşmak ümidiyle Mekke sokaklarında dolaştılar. Bu arada Âmine ve Abdülmuttalib de uygun süt anne arayışında idiler. Abdülmuttalib Benî Sa‘d b. Bekir kabilesine mensup kadınlara Hz. Muhammed’i vermek istemişse de kadınlar onun yetim olduğunu öğrenince “bu yetim çocuğun annesi ve dedesi bize ne kadar ihsanda bulunabilir ki” diyerek kabul etmediler ve başka ailelerin çocuklarını aldılar. Halîme ve Hâris ise Mekke’de gün boyu dolaştıkları halde henüz bir çocuk bulamamışlar, bu kadar zahmetten sonra evlerine eli boş dönme endişesi duymaya başlamışlardı. Nihayet Abdülmuttalib’le karşılaştılar. Hz. Muhammed’in yetim olduğunu öğrenmekle birlikte eli boş dönmemek için kabul ettiler. Âmine Halîme’yi çocuğun bulunduğu odaya götürdü. Halîme devamını şöyle anlatır: “Odaya girdiğim zaman çocuk sütten daha ak bir yün kumaşa sarılmış, altına da yeşil ipekten bir sergi serilmişti. Sırt üstü yatırılmış vaziyette mışıl mışıl uyuyor, misk kokusu etrafa yayılıyordu. Sevimliliğine ve yüzünün güzelliğine hayran oldum. Uykudan uyandırmaya kıyamadım. Ellerimi göğsünün üzerine yavaşça koyduğumda gülümsedi ve bana bakmak için gözlerini açtı. Hemen iki gözünün arasından öperek kucağıma aldım.” (Köksal (1987), II, 30). Halîme ve Hâris çocuğu aldıktan sonra vedalaştılar. Yolda çocuğu emzirmek için göğsüne doğru yaklaştıran Halîme sütünün birden arttığını hissetti. Öte yandan Hâris az da olsa süt elde etmek maksadıyla yaşlı devesinin yanına gittiğinde hiç ummadığı bir şekilde devenin memelerinin süt dolu olduğunu gördü. Deveyi sağıp doyuncaya kadar içtikten sonra onlar da uyudular ve rahat bir gece geçirdiler. Sabahleyin Hâris hanımına şöyle dedi: “Halîme şunu bil ki, sen çok mübarek ve hayırlı bir çocuk almış bulunuyorsun”. Halîme de “Umarım öyle olur” diyerek eşinin bu kanaatine iştirak etti. Yola koyulduklarında Halîme’nin zayıf merkebi bu sefer o kadar hızlı gidiyordu ki bir süre sonra Mekke’den kendilerinden önce ayrılmış olan arkadaşlarına yetiştiler, hatta onları geçtiler. Halîme sonrasını şöyle anlatmaktadır: “Benî Sa‘d topraklarındaki çadırlarımıza ulaştık.Yeryüzünde burası kadar çorak ve verimsiz toprak olacağını sanmıyorum. Fakat biz çocuğu beraberimizde getirdikten sonra sürümüz her defasında karnı tok ve sütle dolu olarak eve dönüyordu. Çocuk iki yaşına gelip ben onu sütten kesinceye dek Allah’ın bu lütfu, hayır ve bereketi devam etti.” Halîme iki yıl dolunca başarılı bir gelişme gösteren ve akranlarına göre daha gösterişli bir yapıya kavuşan çocuğu sütten kesti ve kocası ile birlikte annesine teslim etmek üzere Mekke’ye getirdi. Ancak ondan gördüğü saadet, hayır ve bereket dolayısıyla kalbi onu vermeye razı değildi. Onun bir müddet daha yanında kalmasını istiyordu. Âmine’ye çocuğun durumundan bahsedip ne kadar hayırlı bir evlat olduğunu anlattıktan sonra büyüyünceye kadar yanında kalması için izin istedi. O sırada Mekke’de veba salgını vardı. Çöl havasının oğluna yaradığını gören Âmine, hem Halîme’nin ısrarını kırmamak hem de oğlunu veba tehlikesinden korumak için teklifi kabul etti. Hz. Muhammed dört veya beş yaşına kadar sütannesinin yanında kaldı. Yukarıda belirtildiği gibi onun sütbabası Hâris b. Abdüluzza, sütkardeşleri de Abdullah, Üneyse ve Şeymâ idi. Peygamberimizin sütannesinin yanında bulunduğu dönemde “şakk-ı sadr” (göğsün yarılması) adı verilen hadisenin vukû bulduğu kaynaklarda zikredilmektedir. Buna göre Hz. Muhammed dört yaşında iken bir gün erkek süt kardeşiyle çadırın arka tarafında kuzularla beraber bulunuyorlardı. Bu sırada süt kardeşi büyük bir heyecan içinde anne ve babasına koşarak geldi ve “koşun, beyazlar giymiş iki kişi gelip kardeşimi aldılar, yere yatırdılar ve göğsünü açtılar, elleriyle göğsünü karıştırıyorlar” dedi. Halîme ve Hâris koşarak çocuğun bulunduğu yere geldiler. Etrafa bakındılar, ancak kimsecikler yoktu. Çocuğun göğsünü kontrol ettiler: Herhangi bir yara izi göremediler. Yaşananlara bir anlam veremeden çadırlarına döndüler. Peygamberlik döneminde bazı sahabîler “Yâ Resûlallah! Bize biraz kendinizden bahseder misiniz?” dediklerinde o bu olayı da anlatmış ve şöyle demiştir: “Ben babam İbrahim’in duâsı ve kardeşim İsa’nın müjdesiyim. Annem bana hamile kaldığı günlerde kendisinden çıkan bir nurun Suriye saraylarını aydınlattığını görmüş. Ben Sa‘d b. Bekir kabilesine mensup bir sütanneye verildim. Erkek sütkardeşimle birlikte evimizin yanında hayvanlarımızı otlatırken beyazlar giymiş iki adam yanımıza geldi. Ellerinde karla dolu altın bir tepsi vardı. Sonra beni yatırıp göğsümü açtılar ve kalbimi dışarı çıkardılar. Kalbimi ikiye ayırıp içinden siyah bir pıhtıyı alarak attılar. Daha sonra kalbimi ve göğsümü karla yıkadılar. İlgili rivayetlerden anlaşıldığına göre iki melek tarafından göğsü açılmış, kalbi yarılıp kötülüklerden arındırılmış ve semâvî bir su ile yıkandıktan sonra yerine yerleştirilmiştir. Halîme ve Hâris baştan beri birçok olağanüstü yönüne şahid oldukları Hz. Muhammed hakkında, olup biteni izah edememekten kaynaklanan bir endişe yaşamaya başladılar ve çocuğu ailesine iade etmenin daha doğru olacağı düşüncesiyle Mekke’ye getirdiler. Âmine, çocuğu yanında tutmak için daha önce ısrarlı davranan Halîme’nin niçin fikir değiştirip çocuğu teslim ettiğini merak ediyordu. Halîme bir süre gerçek sebebi gizlemeye çalıştıysa da Âmine’nin ısrarı üzerine gördüğü olağanüstülükleri ve özellikle “şakk-ı sadr” olayını anlatıp ailece çocuk için duydukları endişeyi dile getirdi. Âmine, sütanneyi teskin ederek hamilelik sürecinden itibaren yaşadıklarını onunla paylaştı ve “Benim küçük oğlumda büyük harikalar gizli” diye ekledi. Halîme çocuğu yanında tutmaya razı olmuştu. Fakat bu kez Âmine çocuğuna kendi bakmaya karar verdi. Sütannesine “Çocuğu benimle bırak ve selametle evine dön” diyerek teşekkür etti.