Konu: Kan Yalayanlar ve Koku Sürünenler

[Ders Hocası]

Milâdî 480 yılı civarında öldüğü tahmin edilen Kusay’dan sonra Mekke ve Kâbe ile ilgili hizmetler büyük oğlu Abdüddâr’a intikal etti. Ancak daha sonra Abdümenâfoğulları Abdüşems, Hâşim, Muttalib ve Nevfel sayıca ve itibar bakımından daha üstün olduklarını, dolayısıyla bu görevlerin artık kendilerine verilmesi gerektiğini ileri sürdüler. Görevlerin taksimi konusunda çıkan anlaşmazlık sonucu Kureyşliler üç guruba ayrıldı: Benî Mahzûm, Benî Sehm, Benî Cumah ve Benî Adî b. Ka‘b Abdüddâroğulları’nın; Benî Esed,Benî Zühre, Benî Teym b. Mürre ve Benî Hâris b. Fihr Abdümenâfoğulları’nın tarafını tutarken, Benî Amir b. Lüey ile Benî Muhârib b. Fihr tarafsız kaldı. Aynı görüşte olan kabileler, kendi aralarında birbirlerini sonuna kadar desteklemek ve yalnız bırakmamak üzere yemin ettiler. Abdümenâfoğulları’nın oluşturduğu topluluğun üyeleri, bir kaba konulmuş güzel kokulu bir sıvıya ellerini batırarak Kâbe duvarına sürdüler; bundan dolayı onlara [b]“mutayyebîn” (güzel kokulular)[/b], yaptıkları ittifak ve yemine de “Hilfü’l-mutayyebîn” denildi. Abdüddâroğulları ve müttefikleri de birlikte hareket edeceklerine dair ant içmişlerdi. Bundan dolayı kendilerine “ahlâf” (yeminliler), yaptıkları ittifaka da “Hilfü’l-ahlâf” denilmiştir. Ayrıca bunlara, kestikleri bir hayvanın kanını bir kaba koyarak ellerini batırıp yalamak suretiyle yemin ettiklerinden dolayı [b]“leakatü’d-dem” (kan yalayıcıları)[/b], yaptıkları ittifak ve yemine de “Hilfü leakati’d-dem” adı verilmiştir. Karşılıklı yeminlerden sonra her iki taraftan hangi kabilelerin birbiriyle savaşacakları belirlendi. Buna göre çarpışacak kabileler Benî AbdümenâfBenî Sehm, Benî Abdüddâr-Benî Esed, Benî Zühre-Benî Cumah, Benî TeymBenî Mahzûm ve Benî Hâris b. Fihr-Benî Adî b. Ka‘b şeklinde seçilmişti. Kureyş’in taraf olan kolları çatışma noktasına gelmişken uzlaşmadan yana olanlar ağır bastı ve onların araya girmesiyle anlaşma sağlandı. Böylece Kureyş kabilesi son anda kanlı bir iç savaştan kurtulmuş oldu. Anlaşmaya göre hicâbe (sidâne) ve livâ görevleriyle Dârünnedve yöneticiliği eskisi gibi Abdüddâr’da kaldı. Sikâye, rifâde ve kıyâde görevleri ise Abdümenâf’a verildi. Bu durum müttefikler arasında fazla bir sürtüşmeye yol açmadan İslâmiyetin zuhuruna kadar devam etti. Daha sonra kıyâde Abdüşems’e, ondan oğlu Ümeyye’ye, ondan da Harb b. Ümeyye’ye intikal etti. Sikâye ve rifâde hizmeti ise zenginliği ve cömertliğinden dolayı Hâşim b. Abdümenâf’a, ondan da oğlu ve Hz. Peygamber’in dedesi Abdülmuttalib’e geçti. Abdülmuttalib’ten sonra sikâye ve rifâde oğlu Ebû Tâlib’e intikal etti. Ancak Ebû Tâlib’in malî durumu bozulduğu ve fakir düştüğü için kardeşi Abbas ondan bu görevleri devraldı. Hâşimoğullarının reisliği ise ölünceye kadar Ebû Tâlib’in uhdesinde kaldı.