Konu: İş-Meslek ve Kazançta Haramlar - Helaller

[Ders Hocası]

Bu çerçevede ayrıntılarına girmeden şu fiillerin haram olduğunu hatırlayalım: — Haram işlerde çalışmak, — hırsızlık ve gasp, — ihtikâr (karaborsa), — faiz (ribâ), — rüşvet, — kumar, — piyango — faiz esasına dayanan bireysel emeklilik ve hayat sigortası. Günümüzde bir hayli yaygınlık kazandığı için hayat sigortası üzerinde biraz durmakta fayda vardır: Hayat sigortasının meşru olabilmesi için yapılan işlem, İslâm hukukuna göre meşru bir hukuki işlem olmalı, para da meşru şekillerde nemalandırılmalı, helal-haram kaidelerine riayet edilmelidir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, sigortalının ödediği para “ödünç” olsa, alacağı ancak verdiği kadar olur, fazlası faizdir. Sigortalının ödediği para “ortaklık sermayesi” olsa, bu takdirde kâr ve zararda ortaklık söz konusu olmalıdır. Günümüzdeki sigorta sözleşmelerinde, sigortalıya ait kâr ve zarar, oran olarak önceden belirlenmediğine göre, buna “kâr ve zararda ortaklık” da denemez; çünkü daha kâr belli olmadan sigortalıya verilecek miktar belli olmaktadır. Ayrıca sigorta şirketlerinin hemen tamamının bankalarla bağlantısı vardır, bir kısmı ise zaten bankaların yan kuruluşları gibidir. Toplanan sigorta primleri, haram-helal kaidelerine riayet edilmeden nemalandırılmaktadır. İşte bu sebeple adına hayat sigortası vb. denilen bu tür bir işlem, İslâm’a göre meşru değildir. İslâm dininde çalışmak övülmüş, çalışıp alınteriyle geçimini sağlamak teşvik edilip yüceltilmiştir. Zihinsel ve bedensel çabalara, ayrıca ahlâkilik de eşlik etmelidir. Haram yoldan elde edilen kazançlar kara ve kirli paradır, hem hayır ve bereket getirmezler, hem de insanı içten içe kemirip huzursuz ederler.