Konu: 8. Sınıf Fen ve Teknoloji - Basit Makinalar - Konu Özeti

[Ders Hocası]

[color=red][size=14pt][b]Basit Makinalar:[/b][/size][/color] Uygulanan kuvvetin yönünü, doğrultusunu ve şiddetini değiştirir. İş yapma kolaylığı sağlar. [color=blue][size=14pt][b]Basit Makine Nelerden Kazanç Sağlar?[/b][/size][/color] Kuvvetten kazanç sağlar. Yoldan kazanç sağlar. [color=blue][size=14pt][b]Kuvvet ve Yol Kazancı:[/b][/size][/color] Basit makinelerde kuvvetten kazanç varsa, yoldan kayıp vardır. Yoldan kazanç varsa, kuvvetten kayıp vardır. [color=blue][size=14pt][b]Basit Makineler Nelerden Kazanç Sağlamaz?[/b][/size][/color] İşten kazanç sağlanmaz. Enerjiden kazanç sağlanmaz. [color=blue][size=14pt][b]Kuvvet Kazancı[/b][/size][/color] Basit makine kullanarak uygulanan kuvvet, basit makina kullanmadan uygulanan kuvvetten küçük ise, o basit makina kuvvetten kazanç sağlar. [color=blue][size=14pt][b]Basit Makine Çeşitleri[/b][/size][/color] Sabit Makara, [color=navy][size=14pt][b]Sabit Makara[/b][/size][/color] Sabit bir yere monte edilmiş, ipin bir ucunda yük, diğer ucunda kuvvet bulunduran makaradır. [b][color=orange][size=12pt]Sabit makarada Kuvvet - yük Büyüklük Karşılaştırması[/size][/color][/b] Yük = Kuvvet [color=orange][size=12pt][b]Sabit Makara Kuvvet Kazancı[/b][/size][/color] Sabit makarada kuvvet yüke eşit olduğundan kuvvet kazancı yoktur. [color=orange][size=12pt][b]Sabit makara - Yol ilişkisi:[/b][/size][/color] Yükü 1 m yükseltmek için, ip 1 m aşağı doğru çekilir. [color=orange][size=12pt][b]Sabit makara - Yok kazancı[/b][/size][/color] Sabit makarada yük ne kadar çıkarılmak isteniyorsa ipte o kadar çekildiğinden yol kazancı yoktur. [color=orange][size=12pt][b]Sabit Makara - makara Ağırlığı[/b][/size][/color] Sabit makaralarda makara ağırlığı kuvvet kazancını etkilemez. [color=orange][size=12pt][b]Sabit makarada Yük - Kuvvet hareket Yönü[/b][/size][/color] kuvvetin yönünü değiştirir. [color=orange][size=12pt][b]Sabit makaranın Bulunduğu Yerler:[/b][/size][/color] Yelkenlilerde, Balıkçı teknelerinde, inşaatlarda yük taşımada [color=navy][size=14pt][b]Hareketli Makara[/b][/size][/color] Yükle birlikte hareket eden makaradır. Makaraya geçirilen ipin bir ucu sabit bir yere bağlanırken, diğer ucundan kuvvet uygulanır. [b][color=orange][size=12pt]Hareketli Makarada Kuvvet - yük Büyüklük Karşılaştırması[/size][/color][/b] Kuvvet = Yük / 2 [color=orange][size=12pt][b]Hareketli Makara Kuvvet Kazancı[/b][/size][/color] Hareketli makarda yük ağırlığının yarısı kuvvetle çekilir. Kuvvetten 2 kat kazanç sağlar. [color=orange][size=12pt][b]Hareketli  makara - Yol ilişkisi:[/b][/size][/color] Yükü 1 m yüksetmek için ip 2 m yukarı doğru çekilir. [color=orange][size=12pt][b]Hareketli makara - Yok kazancı[/b][/size][/color] Hareketli makarada yükü yüksetmek için ipin daha fazla yukarı çekilmesi gerektiğinden yoldan 2 kat kayıp vardır. [color=orange][size=12pt][b]Hareketli Makara - makara Ağırlığı[/b][/size][/color] Hareketli makarada makara ağırlığı kuvvet kazancını etkiler. [color=orange][size=12pt][b]Hareketli makaranın Bulunduğu Yerler:[/b][/size][/color] İnşaatlarda yük taşımada, vinçlerde, dağcılıkta tırmanmada [color=navy][size=14pt][b]Palanga[/b][/size][/color] Hareketli ve sabit makaralardan oluşan sistemdir. [color=orange][size=12pt][b]Palanga - kuvvet Kazancı[/b][/size][/color] Kuvvetten kazanç sağlanır. Kullanılan makara sayısı ve çeşidine göre kuvvet kazancı değişir. [color=navy][size=14pt][b]Kaldıraç [/b][/size][/color] Belirli bir uzunluğa sahip sağlam bir çubuk ile destek noktasından oluşur. [color=red][b]Yük kolu (YK)[/b][/color] Yükün desteğe olan uzaklığı [color=red][b]Kuvvet Kolu (KK)[/b][/color] Uygulanan kuvvetin desteğe olan uzaklığı [color=red][b]Kuvvet Kazancı:[/b][/color] Kuvvet kolunun yük kolundan büyük olması, kuvvet kazancı sağlar. KK > YK [color=orange][size=12pt][b]Kaldıraç Çeşitleri[/b][/size][/color] Çift Taraflı Kaldıraç, [size=14pt][b]Çift taraflı Kaldıraç[/b][/size] Desteğin ortada olduğu kaldıraç çeşididir. [color=red][b]Kaldıraç - Kuvvet kazancı İlişkisi[/b][/color] Destek yüke yaklaşırsa, kuvvet kazancı artar. Yük desteğe yaklaşırsa, kuvvet kazancı artar. [b]Çift taraflı Kaldıraç Örnekleri:[/b] Pense, makas, kerpeten, tırnak makası, kayık küreği, tahterevalli [color=orange][size=14pt][b]Tek Taraflı Kaldıraç[/b][/size][/color] Deseğin uçlarda olduğu kaldıraç çeşididir. [color=orange][size=14pt][b]Tek Taraflı Kaldıraç Çeşitleri[/b][/size][/color] Tek taraflı kaldıraç = yükün ortda olduğu, kuvvetin ortada olduğu [color=red][size=14pt][b]Yükün Ortada olduğu Tek Taraflı kaldıraç Çeşitleri[/b][/size][/color] El arabası, Fındık kıracağı, Gazoz açacağı [color=orange][size=14pt][b]Kuvvetin Ortada Olduğu Tek Taraflı Kaldıraç Örnekleri:[/b][/size][/color] Maşa, cımbız, olta [color=orange][size=14pt][b]Kaldıraçların Günlük Yaşamda Kullanım Alanları[/b][/size][/color] Araçların vits ve pedal sistemleri Uçağın iniş ve kalkışını kontrol eden sistemler Bazı muslukların açma kapama kolu [color=navy][size=14pt][b]Eğik Düzlem[/b][/size][/color] Cisimleri belli bir yüksekliğe çıkarmak için kullanılan düzenek. [color=orange][size=12pt][b]Eğik Düzlem - kuvvet Kazancı[/b][/size][/color] [color=orange][size=12pt][b]Eğik Düzlem - Yol ilişkisiı[/b][/size][/color] Eğik düzlemde yoldn kayıp vardır. Yoldan kayıp ne kadar fazlaysa, kuvvet kazancı o kadar fazladır. [color=orange][size=12pt][b]Eğik Düzlemin Kullanıldığı Yerler:[/b][/size][/color] Kamyon, tır yüklemelerinde Dik dağlara tırmanan yollarda merdivenlerde [color=navy][size=14pt][b]Çıkrık[/b][/size][/color] Kuyulardan su çekmeye yarayan düzenek [color=orange][size=12pt][b]Çıkrık - kuvvet kazancı ilişkisi[/b][/size][/color] Kuvvet kolu, yük kolundan büyük olduğundan kuvvet kazancı vardır. [color=orange][size=12pt][b]Çıkrığın Günlük yaşamda kullanım yerleri:[/b][/size][/color] Tornavida, ingiliz anahtarı, kapı kolu, direksiyon, anahtar, musluk başı