Konu: İlahiyat 2. Sınıf - Din Sosyolojisi - Ünite 2 - Konu Anlatımı

[Ders Hocası]

[b]İslam Dünyasında ve Türkiye’de Din Sosyolojisi[/b] FARABİ: Din sosyolojisinin öncüsü ve hazırlayıcısıdır.toplum anlayışı ile ilgili görüşleri es siyasetül medeniyye (site yönetimi) arau ehlil medinetil fadıla (erdemli şehir halkının görüşleri) isimli eserlerinde toplanmıştır.Eflatun dan etkilenen farabi toplumsal yaşamın bir ihtiyaç olduğunu belirtmektedir.farabi ye göre toplumlar 2 ye ayrılır: Eksik toplumlar tam toplumlar 1) eksik toplumlar (el ictimaatü gayrül kamile)a)köy(karye)b)mahallec)sokak(sikke)d)hane(m enzil) 2)tam toplumlar(el ictimaatül kamilea)büyük(uzma)b)orta(vusta)c)küçük(sugra)büyü k toplum dünya,orta toplumlar milletler ve küçük toplumlar,şehirlerdir.şehirler erdemli ve erdemsiz olarak 2ye ayrılırlar. Erdemsiz toplumun 4 şekli: 1)cahil toplum(el medinetül cahiliyye):şehvet itibar gibi değerlere ulaşmayı hayatın gayesi ve gerçek mutluluk zanneder. 2)günahkar toplum(el medinetül fasıka):günahkar toplum erdemli toplum gibi görünsede aslında bir tür cahil toplumdur. 3)değişmiş toplum(el medinetül mütebeddile):değişmiş toplum.önceden erdemli bir toplum iken sonradan değişip erdemsizleşen. 4)şaşkın toplum(el medinetül dalle):hiçbir hedefi olmayan bozulmuş toplum.erdemli bir devlet başkanında olması gereken 12 özellik:özürsüz bir beden,anlayış ve kavrayış,kuvvetli bir hafıza,zekilik,güzel hitabet,bilim sevgisi,yeme içme kadınlara düşkün olmama,doğruluk,yücelik,adalet,ılımlılık,azim ve irade. GAZALİ: Gazali nin temel hedefi tevhit inancı ve islam peygamberinin risaleti etrafında bütün müminleri birleştirmek ve islam toplumun sosyal bütünleşmesini sağlamak olmuştur.el munkız mined dalal(dalaletten kurtuluş)tehafütül felasife(filozofların tutarsızlığı)ihyau ulumid din(din ilimlerinin diriltilmesi)faysalut tefrika beynel islamvez zenadika(islami ve gayriislami gruplar arasındaki ayrım ve farklar)kimyaüs saade(mutluluk iksiri)el iktisat fil itikat(inançta orta yol)en önemli eserleridir. İBNİ HALDUN: modern ve deneysel din sosyolojisinin öncüsü ve hatta kurucusu sayılmalıdır.en önemli eseri mukaddime dir.6bölümden oluşur. 1.bölüm:coğrafi şartlarla sosyal hayat 2.bölüm:toplum türleri ile asabiyet ve devlet teorileri 3.bölüm:din ve devlet ilişkileri ile tavırlar teorisi hilafet kurumu ve organizmacı toplum teorisi 4.bölüm:yerleşik hayat ile köy kent ilişkileri 5.bölüm.ekonomi ve 6.bölüm:bilgi teorisi ilimler sınıflaması şiir ve edebiyatbulduğu yeni ilim dalını insan toplumunun incelenmesi olarak açıklayan haldun a.comte den yaklaşık 5 asır önce sosyolojinin kurucusu olmaya hak kazanmıştır.toplumu organizmaya benzetmekte toplumunda insanlar gibi doğma büyüme gelişme çökme aşamalarından geçtiğini söyler.tavırlar nazariyesi adı verilen bu teoriye göre beş tavır(dönem)vardır.1.zafer2.mutlakıyet3.refah4.bar ış ve israftanzimat dönemi AHMET CEVDET PAŞA: Mukaddime yi türkçeye kazandıran kişidir.haldun un asabiyet teorisini osmanlı devletine uygulamıştır.tezakir adlı eserinde ekonomik buhranla ahlaki çöküşü arasında paralellik kurmaktadır.Meşrutiyet dönemi.islam mecmuası sebilürreşad din ve toplum tartışmaları açısından öne çıkmaktadır.bunlar bu dönemde yayınlanan süreli ve tartışmalarla gündemi belirleyen yayınlardır. ZİYA GÖKALP: E. Durkheim in türkiyedeki temsilcisidir. Dine önem vermiştir. İlmi ictimai dini ilk din sosyolojisi kitabı ve telif eserdir.türk din dodyolojisi biliminin öncüsü ve kurucusudur. PRENS SABAHATTİN: Eseri türkiye nasıl kurtulabilir. Türkiye bir yönetim sorunuyla değil yapı sorunuyla karşı karşıyadır der. Cumhuriyet öncesi ve sonrası siyaset ve ekonomi alanında fikirleri ile tartışma konusu olmuştur.bu çerçevede onun ademi merkeziyet ve teşebbüsi şahsi düşüncesi öne çıkmaktadır. Cumhuriyet dönemi:Ziya Gökalpden sonra uzun yıllar sosyoloji çalışmaları yapılmamıştır. Hilmi Ziya Ülken eseri:Dini Sosyolojisi Cumhuriyet dönemi din sosyolojisi öğretimi kurumsal olarak 1949 da a.ü.i.f.açılmasıyla yeniden programa alınır.böylece öğretim Mehmet Karasan tarafından başlatılır.eserleri.din sosyolojisine giriş ve a.ü.i.f.dergisinde yayınlanan din sosyolojisinin öncüleri ve kurucuları adlı makalesidir.diğer önemli bir isim Mehmet Taplamacıoğlu'dur laiklik ilkesi türkiyedeki durum eserlerindendir. Din sosyolojisinin kökleşmesi ve gelişmesinde önemli bir isim olan ünver günaydır.Erzurum ve çevre köylerinde dini hayat adlı eseri dini yaşayışı sosyolojik incelemenin ilk bilimsel örneklerindendir.Bir dönem Amerikan Üni. İslami Araştırmalar merkezinin başkanlığını yapmış olan Şerif Mardin'in eserleri din ve ideoloji modern türkiyede din ve siyaset Bediüzzaman Said Nursi olayı:modern türkiyede din ve toplumsal değişim