Konu: İlahiyat 2. Sınıf - Hadis - Ünite 9 - Konu Anlatımı

[Ders Hocası]

Hadis, sened ve metin olmak üzere iki temel unsurdan oluşur. - Sened : metni birbirlerinden belli usullerle almak ve rivayet lafızlarıyla nakletmek suretiyle bize ulaştıran raviler silsilesinin adıdır. - Metin Senedin sonunda ravilerin naklettikleri sözlü kısımdır. - Tahammül : Hadisi hocadan belli metodlarla alıp öğrenmeye denir. - Eda: hadisi belli rivayet lafızlarıyla nakletmeye denir. (örn. Bize hadis nakletti, bize haber verdi gibi.) - İsnad : dayandırmak nispet etmek demektir. Hadis ilminde sözü sahibine dayandırma, ulaştırma anlamlarına da gelmektedir. - Tenkid : Arapçada ‘nakd’ kelimesinin karşılığı olarak kullanılmaktadır. Nakd kelime anlamı itibariyle ayıklamak, dirhemlerin sahtesini gerçeğinden ayırt etmek demektir. - Hadis Alimleri bir hadisin senedini incelerken1- Senedin muttasıl (yani kesintisiz olmasını) 2- Sened zincirindeki ravilerin sika (yani güvenilir ve yetkin olmasını) 3- Sened zincirindeki ravilerin hadisi muteber bir yolla almalarını göz önünde bulundurmuşlardır. - Zapt: ravinin yeterli zihinsel donanıma sahip olması, teknik ifadesiyle öğrendiği hadisi nakledinceye kadar değiştirmeden muhafaza edebilmesidir. - Adalet ve zapt sıfatlarından birini taşımaya ravinin rivayeti makbul sayılmaz. - Bir ravinin sika olup olmadığına karar vermek için yapılan inceleme çalışmalara hadis ilminde cerh ve ta’dil adı verilir. - Şaz : hadisin sened veya metin açısından diğer rivayetlere aykırılık taşımasıdır. - İllet : hadisin sened veya metninde bulunan ve ancak hadis ilminde uzman olanların görebileceği gizli bir kusurdur. - Tashih : bir hadisin sahih olduğuna teknik itibariyle hükmetmeye denir. - Tad’if : bir hadisin zayıf olduğuna hükmetmeye denir. - Sahih hadis: sika bir ravinin kendisi gibi sika olan saviden almak suretiyle senedin başından sonuna kadar muttasıl (senedinde kopukluk olmayan) şaz ve illetli olmaksızın naklettiği hadistir. - Ravilerin birinde hafif bir zapt kusuru bulunan hadis hasen olarak isimlendirilir. - Senedinde inkıta bulunan hadisler ise zayıf kabul edilir. - Bir hadis muhteva, dil ve üslup itibariyle başlıca iki yönden metin tenkidine tabi tutulur. Muhteva açısından yapılan Tenkide hadisin muhtevası ve içerdiği bilgi ve hükümler Kuranı Kerim, Sünnet, akl-ı selim, tecrübe, tarihi ve ictimai bilgilerle karşılaştırılarak değerlendirilir. - Hadislerin Kurana arz edilerek Tenkid ve değerlendirilmesi sonraki dönemlerde sürdürülmüş, özellikle Hanefi mezhebi fakihleri tarafından diğer alanlar yanında hadis Tenkid kriterlerinden biri olarak benimsenmiştir. - Hadisin bütün tariklerini aynı yerde vermeye özen gösteren Müslim’in el-camius-sahih’i hadis kitapları arasında özel bir yere sahiptir. - Hadisin doğruluğu büyük ölçüde nakleden ravilerin kişiliğine ve senedin kesintisiz oluşuna bağlı olduğundan hadisçiler daha çok sened tenkidi üzerinde yoğunlaşmıştır.- İsnad sistemi hicri I. Asrın ortalarından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. - Sened tenkidi için göz önünde bulundurulması gerekenler1- Senedin muttasıl olması2- Ravilerin sika olması3- Ravinin adaletli olması4- Ravinin zaptı5- Hadisin usulüne göre alınması - Buhari sahih hadisleri toplamayı amaçladığı kitabında, hadisin sahih kabul edilmesi için gereken şartların yanında lika yani ravilerin birbirleriyle görüşmüş olmasını şart koşmuştur. - İslam dünyasında metin tenkidinin gündeme gelmesine sebep olan olay : Oryantalistlerin metin tenkidinin olmadığına dair ortaya koydukları iddia dır. [- Hadisin senedi kadar hadis metni ile ilgilenen hadis ilimleri de önemlidir bunlar :1- Esbabı Vurudil hadis 2- İhtilaful hadis 3- Nasihul hadis 4- İlalul hadis Dirayetul hadis Bu ilimler arasında yer almaz - Senedinde peş peşe olmaksızın iki ve ya daha fazla Ravinin düşmesi durumunda hadis Munkatı adını alır.