Bilgisayar sistemine antivirüs, casus önleyici ve benzeri programları kurmak çoğu zaman tek başına yeterli olmayabilir. Bu koruyucu ve denetleyici programların yanında kullanıcı- ların da bilinçli olmaları gerekir. Sistemlerini bu tür tehlike ve tehditlere karşı korumak ve sorun yaşamamak için, kullanıcıların da alması gereken bazı önlemler ve atması gereken bazı adımlar bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
• Bilgisayar sisteminize güvenilir (lisanslı) bir antivirüs programı kurun ve virüs tanım ve listelerinin güncel olduğundan emin olun. Bu programların pek çoğu paket halindedir ve virüs koruması yanında casus önleyici yazılım, kişisel güvenlik duvarı ve benzeri hizmetleri de beraberinde sağlarlar. Bu açıdan, sisteminize ve gereksinimlerinize uygun bir antivirüs paketi seçmeniz sizin yararınıza olacaktır.
• Eğer antivirüs programınız kişisel güvenlik duvarı programını içermiyorsa, antivü- rüs programının yanında, sisteminize kişisel bir güvenlik duvarı kurun ve çalıştırın.
• Antivirüs ve casus önleyici türünden programların sisteminizde gerçek zamanlı çalışmalarını ve olası tehdit ve atakları sistem genelinde gerçekleştirmeleri için yapılması gereken ayarları sağlayın.
• Yazılım ve işletim sistemi açıklarını kullanarak sisteminize bulaşması mümkün olan kötü amaçlı yazılımlara karşı, gerek işletim sisteminizi, gerekse diğer yazılımlarınıza ait güncellemeleri ve program yamalarını zamanında ve eksiksiz yaptığınızdan emin olun. Bu tür yazılımların genellikle otomatik güncelleme seçenekleri bulunmaktadır. Bu yüzden, olası unutkanlıklara karşı bu seçeneği kullandığınızdan emin olun.
• Gerekirse virüslere karşı günlük sistem taraması yaptırın. Bu taramaları, iş yoğunluğu dışındaki zamanlarda yapılmak üzere ayarlayabilirsiniz. Kullanıcıların çoğu, bu günlük taramaları, öğle aralarında olacak şekilde ayarlamaktadır.
• Eğer otomatik olarak ayarlanmadıysa, gerek sisteminizde kullandığınız taşınabilir bellekleri gerekse internetten indirdiğiniz dosya ve belgeleri virüs taramasından geçirin.
• Zararlı bir yazılımın bulaştığını belirlediğiniz bilgisayardaki tüm etkinlikleri ve yaptığınız işleri sonlandırarak, antivirüs programının yönlendirmelerine uyun. Bilgisayarınızı virüsten etkilenmiş olarak kullanmaya devam etmeniz, virüsün veya diğer kötü amaçlı yazılımların sisteminizin geneline ve ağ yoluyla diğer kullanıcıların sistemlerine bulaşmasını sağlar.
• Herhangi bir yazılımı veya programı sisteminize kurmadan veya kopyalamadan önce, bir antivirüs programı yardımıyla kötü amaçlı yazılım içerip içermediğine yönelik taratın ve sistem bütünlüklerini kontrol edin.
• Sistemdeki program, bilgi ve verilerinizi düzenli bir şekilde yedekleyin. Herhangi bir virüs bulaşması olayından sonra, verilerinize ve programlarınıza yeniden ulaşmanın en güvenilir ve kesin yolu bu yedekleme dosyalarınız olacaktır. Bu yedeklemeyi harici belleklere yapabileceğiniz gibi, günümüzde sıkça kullanılan bulut teknolojisi olanaklarından da yararlanabilirsiniz.
• İnternet üzerinde işlenen suçlar ve dolandırıcılıklar ile ilgili bilgi edinin ve uyanık olun. Farklı bir çok devlet kurumuna ait internet siteleri ve diğer kurumsal web siteleri bu konuda bilgilendirmeler ve alınabilecek önlemlerle ilgili öneriler içermektedir.
• Bir takım görsel hilelere karşı uyanık olun. İnternet üzerinde bir çok görsel hileye başvurularak kullanıcıların kişisel bilgilerine, şifrelerine veya adreslerine ulaşılmaya çalışılmaktadır. Bu konudaki en sık başvurulan hile, bankalardan gelen mail veya internet bankacılığı sayfalarının görsel olarak kopyalanıp, sizden veri girişi istenmesi şeklinde olmaktadır. Hiçbir banka web sitesi sizden cep telefonu marka ya da modeli bilgileri istemez.
• Bilgisayar sisteminizi tanımaya çalışın. Örneğin genelde hangi programların çalıştığını, iş ve sistem yükünüzü olabildiğince takip etmeye özen gösterin. Sabit diskinizde ani bir kapasite sorunu veya değişimi, internet erişimizdeki aşırı yavaşlama gibi olağan üstü durumları görmezden gelmeyin.
• Uygulama ve programlarınızın güvenlik ayarlarını etkinleştirin. İnternet gezgini, e-posta hizmetleri, işlem yaprakları, kelime işlemciler gibi pek çok programın gü- venliğe yönelik özellikleri ve hizmetleri bulunmaktadır. Bunlarla ilgili bilgilenerek, gerekli ayarları etkinleştirin.
• Hiçbir şart ve koşulda güvenilirliğinden emin olmadığınız yazılımı sisteminize kurup çalıştırmayın.
• Size farklı açılardan cazip gelse bile, bilmediğiniz web sitelerinde gezinmeyin ve bu adreslerden herhangi bir bağlantıyı çalıştırmayın veya dosya/program indirmeyin.
• Arkadaşınızdan geliyor gözükse de, ne olduğundan veya işlevinden emin olmadığı- nız bir e-posta ekini veya anlık mesajla paylaşılan bir bağlantıyı kesinlikle açmayın.
• Tanıdık kurum veya kişilerden de olsa, çevrimiçi ortamlarda sizden istenen kişisel bilgilere, adres ve diğer bilgi taleplerine şüphe ile yaklaşın ve gerekirse bu bilgileri talep edenlerden farklı iletişim kanallarını kullanarak bu istekleri doğrulatın.
• Çok gerekmedikçe, herkese açık ağlarda veya bilmediğiniz bilgisayar sistemlerinde banka, e-posta veya sosyal medya hesaplarınıza ait şifrelerinizi veya diğer kişisel bilgilerinizi girip kullanmayı tercih etmeyin.
|