Konu: 7. Sınıf Fen Ve Tenoloji - 2.ÜNİTE - Kuvvet ve Hareket - Ders Notları

[Uyanan Gençlik]

Yayların özellikleri esnek cism esnek olmayan cisimler [b]Esnek, Esnek Olmayan Cisimler:[/b] Üzerine kuvvet etki ettiğinde şekli değişebilen, kuvvet kalktıktan sonra tekrar eski haline dönebilen cisimlere esnek cisim denir. Örnek: Yay, top, terlik, silgi, balon ... Üzerine kuvvet etki ettiğinde şekli değişebilen fakat kuvvet kalktıktan sonra tekrar eski haline dönmeyen cisimlere esnek olmayan cisimler denir. Örnek: Oyun hamuru, cam macunu …. [b]Yaylar[/b] Yaylar esnek cisimlerdir. Üzerine kuvvet etki ettiğinde şekli değişebilen, kuvvet ortadan kalktıktan sonra tekrar eski haline dönebilmektedir. Yaylar sıkıştırılabilir Yaya uygulanan kuvvete karşı yayda uygulanan kuvvete zıt yönde bir itme kuvveti uygular. Bir yaya kuvvet uygulandığında yayda uygulanan kuvvete zıt yönde bir kuvvet uygulamaktadır. Bu iki kuvvetin büyüklükleri birbirine eşittir. Bir yayın ucuna asılan cismin ağırlığı arttıkça yaydaki uzama miktarı da artar. Yayların ucuna asılan ağırlık artıkça yayda meydana gelen uzama miktarı da artar. NOT: Yaydaki uzama miktarı uygulanan kuvvetle doğru orantılı olarak artar. Bir yayın ucuna bağlı cisim kesildiğine yay tekrar eski konumuna geri döner. En çok gerilen yay    daha önce denge konumuna önce gelir.

[Uyanan Gençlik]

Fen anlamında iş nedir? Ne zaman iş yapmış oluruz? İş nasıl hesaplanır? İşin formülü nedir? İşin birimi nedir? [b]İŞ[/b] Bir kuvvet cisme uygulandığı doğrultuda yol aldırabiliyorsa fiziksel anlamda iş yapılır. İş yapılabilmesi için; Kuvvet gerekli Kuvvet doğrultusunda cismin yol alması gereklidir. İşin formülü: İş= Kuvvet x Alınan Yol İş:W            Kuvvet: F          Alınan Yol = X             [size=14pt]    [b]  W = F . X[/b][/size] Kuvvetin birimi N,    alınan yolun birimi m dir. [b][size=14pt]İş= N.m[/size][/b]                   [size=14pt][b]  N.m=Joule(j)[/b][/size] İşin birimi J’dur.

[Uyanan Gençlik]

Enerji nedir? Kinetik enerji nedir? Potansiyel enerji, çekim potansiyel enerjisi, esneklik potansiyer enerjisi ne demektir? Enerjinin birimi nedir? [b]ENERJİ[/b] Bir cismin iş yapabilme yeteneğine enerji denir. İş yapabilmek için enerjiye ihtiyaç vardır. Bir cisim üzerinde iş yapıldığında o cisim enerji kazanır. İşin birimi Joule olduğuna göre enerjinin birimi de Jouledür. [b]Enerji çeşitleri:[/b] [b]1) Kinetik Enerji:[/b] Hareket eden cisimlerin sahip olduğu enerjiye hareket enerjisi ya da kinetik enerji denir. Canlı veya cansız hareket eden her varlığın kinetik enerjisi vardır. Bu varlıklar duruyor ise kinetik enerjileri yoktur.     Kinetik enerji; Cismin süratine bağlıdır. Cismin sürati artıkça kinetik enerjisi de artar, cismin sürati azaldıkça kinetik enerjisi de azalır. Cismin kütlesine bağlıdır. Cismin kütlesi artıkça kinetik enerjisi de artar. [b]2) Çekim Potansiyel Enerjisi:[/b] Cisimlerin konumlarından dolayı sahip oldukları enerjiye çekim potansiyel enerji denir. Konumlarından dolayı sahip olduğu enerji bünyelerinde sahip oldukları enerjidir. Potansiyel enerji; Cismin yerden yükseklğine bağlıdır. Yerden yükseklik arttıkça potansiyel enerjide artar. Cismin kütlesine bağlıdır. Cismin kütlesi artıkça potansiyel enerjisi de artar. [b]3) Esneklik Potansiyel Enerjisi:[/b] Esnek cisimlerin sıkışma ve gerilme sonucu sahip oldukları enerjiye esneklik potansiyel enerjisi denir. Esneklik potansiyel enerjisi; Kullanılan cismin esneklik özelliğine, Esnek maddenin sıkışma veya gerilme miktarına bağlıdır. [b]Enerji Dönüşümleri[/b] Enerjinin, kimyasal enerji, kinetik enerji, potansiyel enerji, ısı enerjisi ve elektrik enerjisi gibi çeşitleri vardır. Enerji bir türden başka bir türe dönüşebilir. Kömürün soba ya da kalorifer kazanında yakılarak ısı enerjisi elde edilir. İnsanlar besinlerden aldıkları enerjiyi vücutlarında depolar ve bir iş yaptıklarında bu enerji kullanarak iş yaparlar. Elektrik enerjisi lambalar yardımıyla ışık enerjisine, ütü, klima ve ısıtıcı yardımıyla ısı enerjisine, motor yardımıyla hareket enerjisine dönüşür. Enerji kaynaklarını iki gruba ayırabiliriz. [b]1-Yenilebilen enerji kaynakları: [/b] tükenmeyen enerji kaynağıdır. Güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, akarsu ve dalga enerjisi yenilebilen enerji kaynaklarıdır. [b]2-Yenilenemeyen enerji kaynakları: [/b] yenilenemeyen yani bir süre sonra tükenecek olan enerji kaynaklarıdır. Bunlar petrol, kömür, doğal gaz…

[Uyanan Gençlik]

Basit makineler ve özellikleri, kaldıraçlar, çıkrıklar, sabit ve hareketli makara, dişliler, vida eğik düzlem [b]Basit Makineler[/b] İşlerimizde kolaylık sağlayan bir ya da iki parçadan meydana gelen araçlara basit makine denir. Basit makinler; Uygulanan kuvvetin büyüklüğünü ve yönünü değiştirerek iş yapma kolaylığı sağlar. Uygulanan kuvveti arttırabilir. Bir kuvvetin yönünü değiştirebilir. Bir işin yapılma hızını değiştirebilir. Bir enerji türünü, başka bir enerji türüne çevirebilir. Basit makinelerde kuvvetten kazanç varsa yoldan aynı oranda kayıp vardır. Hiçbir makinede işten kazanç olmaz. [b]Basit makine çeşitleri:[/b] [b]1) Kaldıraçlar:[/b] Destek noktası da denen sabit bir nokta etrafında dönebilen cisimlere kaldıraç denir. Kuvvet kolunun uzunluğu, yük kolunun uzunluğundan ne kadar fazla ise kaldıracın kuvvet kazancıda o kadar büyüktür. Bir işçi kayayı üç değişik biçimde kaldırmayı deniyor. Bu 3 durum için aşağıdaki sonuçları çıkarabiliriz. En fazla kuvveti 1. durumda uygular. En az kuvveti 3. durumda uygular. Sonuç olarak; Uygulanan kuvvet destek noktasından ne kadar uzakta ise o kadar azdır. Yük destek noktasına yakın ise uygulanacak kuvvet te az olur. Uygulanan kuvvet destek noktasına yakınsa ise o kadar büyüktür. [b]Kaldıraç Çeşitleri:[/b] I. tip kaldıraç: Destek noktası ortada ise; Örnek: Tahterevalli, terazi, makas, pense, kriko, çift taraflı kaldıraç örnek olarak verilebilir. II. tip kaldıraç: Kuvvet ortada ise; Örnek: Tel zımba, maşa, cımbız örnek olarak verilebilir. III. tip kaldıraç: Yük ortada ise; Örnek: El arabası, ceviz kıracağı, gazoz açacağı, delgeçli zımba örnek olarak verilebilir. [b]2) Makaralar:[/b] i-Sabit Makara Kendi çevresinde dönebilen yer değiştirme hareketi yapmayan makaradır. Sabit makarada yükün ağırlığı uygulanan kuvvetin büyüklüğüne eşittir. Yük = Kuvvet İp 1 metre çekilirse yük de 1 m yükselir. Yani kuvvetten kazanç yoktur. Sabit makara kuvvetin yönünü değiştirmek için kullanılır. Sabit makaranın ağırlığı kuvvetin değerini değiştirmez. ii. Hareketli Makara Hem kendi çevresinde dönebilen hem de yüke bağlı olduğu için yükle beraber hareket edebilen makaradır. [b]3) Eğik Düzlem:[/b] Eğik düzlemin boyu arttıkça cisme uygulanan kuvvette o kadar azalır. (yükseklik sabit kalmak şartıyla) Eğik düzlemin boyunu değiştirmeden yüksekliği arttırırsak uygulanan kuvvet te o kadar artar. Eğik düzlemin dikliği (yüksekliği) arttıkça kuvvetten kazanç azalır. Diklik azaldıkça kuvvetten kazanç artar. [b]4) Vida:[/b] Bir silindir etrafına sarılı eğik düzlem şeklinde oluşan basit bir makinedir. İki ya da daha fazla parçayı birbirine tutturmaya yarar. Bir vidanın adımı iki diş arasındaki mesafedir. Vida bir tur döndüğünde bir vida adımı kadar ilerler. [b]5) Dişliler:[/b] Bir eksen etrafında dönebilen silindir şeklindeki çarklardır. i.Aynı merkezli dişliler: Aynı merkezli dişlilerde; Dönme yönleri aynıdır. Dönme sayıları da aynıdır ii.Farklı Merkezli Dişliler Farklı merkezli dişlilerde; Dönme yönleri zıttır. Diş sayısı fazla olan az, diş sayısı çok olan fazla döner. iii.Aynı yönlü bağlı dişliler Dönüş yönleri aynıdır. Büyük dişli 1 tur döndüğünde küçük dişli 1 turdan fazla döner. iv. Çapraz bağlı dişliler Dönüş yönleri zıttır. Büyük dişli 1 tur attığında küçük dişli 1 turdan fazla döner. NOT: Dişlilerde;  Dönme sayısı yarıçap ile ters orantılı olarak değişir. Dönme sayısı diş sayısı ile ters orantılıolarak değişir.