Konu: Maharic-i Huruf

[Uyanan Gençlik]

Tecvit Lugatta: Biir nesneyi güzel etmek ve hoşça yapmak manasınadır. Istılahta ise: Harflere sıfatı lazıma ve sıfatı arızasını vererek, her harfi mahracından çıkarmaktır. Mahrac: Harflerin çıkıp belirdiği ve sesin işitildiği yere denir. Mahrac-i Huruf 17 Olup Beş Azaya Munhasırdır Birinci aza Cevf'dir : Ağız ile boğaz boşluğu olup bir mahractır. İkinci Aruıza Halk'dır : Boğazdır. Üç mahrac olup 6 harf çıkar. Üçüncü aza lisandır: Dildir. On Mahrac olup 18 harf çıkarr. Dördüncü aza Sefeh'dir : Dudaktır. İki mahrac olup 4 harf çıkar. [b]Birinci Mahrac[/b] Ağız ile boğaz boşluğudur. Buradan harfi meddler çıkar.  [size=14pt]و (Vav), ى (Ya), ﺍ (Elif) [/size] [b]İkinci Mahrac:[/b] Boğaz dibidir ki göğüse bitişik olan yerdir. Buradan evvela [size=14pt]hemze ( ء )[/size] sonra [size=14pt]he ( ه )[/size] çıkar. [b]Üçüncü Mahrac: [/b] Boğazın ortası) dır. Buradan önce [size=14pt]ayın ( ع ) )[/size]sonra da [size=14pt]ha ( ح ) [/size]çıkar. [b]Dördüncü Mahrac:[/b] Boğazın ağıza yakın olan yeri) dir. Buradan önce [size=14pt]ğayın ( غ )[/size] sonra da [size=14pt]hı ( خ )[/size] çıkar. [b]Beşinci Mahrac: [/b] Dilin boğaza en yakın kısmıdır. Buradan büyük dilin dibini üst damağa vurmakla [size=14pt]kaf ( ق )[/size] çıkar. [b]6. Mahreç: [/b] Kaf harfinin mahrecinin bir parmak miktarı aşağısıdır. Buradan [size=14pt]kef ( ك ) [/size]çıkar. [b]7. Mahreç: [/b] Dilin ortası ile üst damağın ortasıdır. Buradan önce [size=14pt]cim ( ج)[/size] sonra [size=14pt]şin ( ش)[/size] sonra da [size=14pt]ye ( ي)[/size] çıkar. [b]8. Mahreç: [/b] Sağ veya soldan dilin yan tarafını hafifçe üst adrasa (azı dişlerine) dokundurmak suretiyle [size=14pt]dat ( ض)[/size] harfi çıkar. Dat harfi çıkarılırken dil ucu serbesttir [b]9. Mahreç: [/b] Sağdan veya soldan dat harfinin mahrecinin bitiminden dil ucuna kadar olan kısmı ile karşısı olan üst damaktır. Buradan [size=14pt]lâm  ( ل )[/size] çıkar. [b]10. Mahreç: [/b] Dil ucu ile onun hizasındaki iki üst ön dişlerin etleridir. Buradan ihfa olmayan nun [size=14pt]( ن ) [/size]çıkar. Yeri itibariyle lam harfinin biraz altıdır ve onun mahrecinden biraz dardır. [b]11. Mahreç: [/b] Dilin en uç tarafının biraz arkası ile karşısındaki ön dişlerin üst tarafı olan damaktır. Buradan [size=14pt]re ( ر ) [/size]harfi çıkar. Bu durumda dilin ucu kavislidir. [b]12. Mahreç: [/b] Dil ucu ile üst ön dişlerin dipleridir. Buradan diş etlerine gayet yakın olan yerden [size=14pt]tı ( ط)[/size], biraz aşağısından [size=14pt]dal ( د )[/size], dişlerin yarısına yakın olan yerden de [size=14pt]te ( ت ) [/size]çıkar. [b]13. Mahreç: [/b] Dil ucu ile alt ön dişlerin yarısından yukarısıdır. Buradan: Dişlerin yarısına yakın olan yerden s[size=14pt]at ( ص )[/size], az yukarısından [size=14pt]sin ( س ) [/size], dişlerin ucundan da [size=14pt]ze ( ز )[/size] çıkar. [b]14. Mahreç: [/b] Dil ucu ile üst ön dişlerin uçlarıdır. Buradan: Dilin gayet ucunun arkasından [size=14pt]zı ( ظ )[/size], bunun biraz ardından [size=14pt]zel ( ذ ) [/size]ve bunun da biraz ardından [size=14pt]se ( ث ) [/size]çıkar. Bunların hepsinde dilin ucu dışarı çıkarılır. Zı harfinde biraz az, zel harfinde biraz daha fazla ve se harfinde de daha fazla çıkarılır. Bu durumda zel ve se peltek okunur. [b]15. Mahreç:[/b] Alt dudağın içi ile üst ön dişlerin uçlarıdır. Buradan [size=14pt]fe ( ف )[/size] çıkar. Fe harfi çıkarılırken, üfleyerek değil de üst ön dişler, alt dudağın karnını hafif ısırması ile yapılacak. [b]16. Mahreç: [/b] Dudaklardır. Dudakların birbirine kuvvetlice kapanmasıyla [size=14pt]be ( ب )[/size], dudakların içini uçlarına yakın yerleri hafifçe kapatmakla [size=14pt]mim ( م ) [/size]çıkar. Daha ziyade uçlarına yakın olan yerleri birbirine kapanmayarak, ileri doğru uzatmakla [size=14pt]vav ( و ) [/size]çıkar. Vav'da dudaklar fazla sıkılmaz. Dudakları geri çekerek vav çıkarılmaz. [b]17. Mahreç: [/b] Hayşumdur. Buradan gunne (hayşumdan gelen ses) çıkar. Gunne, [b]mim[/b] ve ihfa edilen [b]nun[/b] harfine mahsustur.