Konu: Kullanım Amacına Göre İşletim Sistemleri

[Ders Hocası]

İşletim sistemleri kullanım amaçlarına göre sunucu, masaüstü, mobil ve diğer işletim sistemleri olmak üzere dört ana başlıkta incelenebilir. [b]Sunucu İşletim Sistemleri[/b] Herhangi bir ağ üzerinde bir programı veya bir bilgiyi aynı anda farklı birçok kullanıcı- ya, sisteme paylaştıran ve dağıtan donanım veya yazılıma sunucu (İngilizce- Server) adı verilir. Güçlü donanım özelliklerine sahip olan sunucular bir bilgisayar ağına bağlı olarak hizmet verirler. Örneğin Microsoft firması tarafından geliştirilen Windows NT, Windows 2000 Server, Windows 2003 Server ve Windows 2008 Server sunucu tipi işletim sistemlerine örnek olarak verilebilir. [b]Masaüstü İşletim Sistemleri[/b] Masaüstü veya dizüstü bilgisayarlarda kişisel amaçlar için kullanılmak üzere geliştirilmiş işletim sistemleridir. Ürün ailesi bölümünde detaylı olarak tanıyacağımız Windows ve Mac OS işletim sistemlerinin bazı sürümleri bu gruba örnek olarak verilebilir. [b]Mobil İşletim Sistemleri[/b] Akıllı telefon, tablet bilgisayar, kişisel dijital yardımcılar (Personal Digital Assistant-PDA) gibi taşınabilir cihazlar için geliştirilmiş işletim sistemleri, mobil işletim sistemleri olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde hızla gelişen ve kapsamı genişleyen mobil işletim sistemlerinden en çok kullanılan ve yaygın olanlar arasında Android ve iOS örnek olarak verilebilir. Adı geçen bu sistemlere ünitenin sonunda tekrar değinilecektir. [b]Diğer İşletim Sistemleri[/b] Günlük hayatımızda kullandığımız her elektronik cihazda karmaşık bir işletim sistemi olmayabileceği gibi işletim sistemleri sadece bilgisayarlara da özgü değildir. Örneğin; fotokopi makinesi, hesap makineleri, klima, çamaşır makinesi, televizyon, mikro dalga fırınlar ve DVD oynatıcı/kaydedici, dijital uydu alıcılar gibi birçok elektronik cihazda işletim sistemi yerine gömülü sistem adı verilen özel amaçları yerine getirmek üzere tasarlanmış entegre sistemler bulunur. Gömülü sistemler genellikle daha büyük bir sistemin içinde “gömülü” olarak çalışırlar. Bu sistemler işletim sisteminin tersine belirgin bir amaç için geliştirilmiş yazılımlardır ve uzun süre hatasız bir şekilde çalışacağı varsayılan donanımların içinde yer alır. Bu nedenle, gömülü sistem içindeki yazılımlar, kişisel bilgisayar içindekilerle karşılaştırıldığında daha bir titizlikle geliştirilip test edilir. Örneğin bir çamaşır makinesinde, birçok mekanik bölüm olmasının yanı sıra tüm bunları kontrol eden bir veya birden fazla mikrodenetleyici tabanlı sistem bulunur. Bunlar cihazın beynini oluşturan ve kullanıcıların basit birkaç komutuyla harekete geçen sistemlerdir. Bu sistemlerde aynı işletim sistemleri gibi girdi ve çıktılar bellidir ama daha az karmaşıktır. Örneğin; basit banka işlemlerini yürüttüğümüz bir ATM cihazında kart okuyucu ve tuş takımı sistemin girdi birimlerini, ekran, yazıcı (makbuz işlemleri) ve parayı aldığımız veya verdiğimiz bölüm sistemin çıktı birimlerini oluşturur. Bu düzeydeki bir cihaz her zaman belli sayıdaki işlemleri yapmak için geliştirilmiştir. Diğer taraftan daha üst düzey ve karmaşık işlemleri yerine getirmek için daha önce de açıklandığı gibi mikroişlemciler geliştirilmiştir.