Konu: Ganimetlerin Taksimi

[Ders Hocası]

Hz. Peygamber, 6 Zilkâde 8’de (25 Şubat 630) Ci’rane’ye ulaştı. Altı bin civarında esir ile birlikte, büyük miktarda para, kıymetli eşya ve binlerce küçük ve büyükbaş hayvandan oluşan ganimetin taksimi işine başladı. Bu sırada Hevâzin’den bir heyet Resûlullah’ın huzuruna gelerek pişmanlıklarını arz ettiler. Süt annesi Halîme ve esirler içinde olan sütkardeşi Şeymâ dolayısıyla akraba olduklarını söyleyip kendilerini affetmesini ve esirlerle mallarını geri vermesini istediler. Hz. Peygamber, onlara esirlerle malları arasından birini tercih etmelerini söyledi. Heyet üyeleri savaş esirlerini tercih ettiklerini bildirdiler. Bunun üzerine, kendisi ve ailesinin payına düşen esirleri serbest bıraktığını söyledi. Namazın ardından ashâbına hitap ederek onların da hisselerine düşen esirleri serbest bırakmalarını isteyeceğini ifade etti. Namazdan sonra askerler arasında taksim edilen esirlerin geri verilmesi için bir konuşma yaptı. Onu dinleyen sahabiler, ellerindeki esirlerin tamamını serbest bıraktı. Bundan etkilenen Hevâzinliler vakit geçirmeden İslâm’a girdiklerini açıkladılar. Ganimetlerin beşte biri beytülmale ayrıldı, kalanı gaziler arasında paylaştırıldı. Bütün askerlerin hisseleri dağıtıldıktan sonra, yeni Müslüman olmuş Mekke eşrafı ve diğer kabile liderlerine beytülmale ayrılan beşte birlik hisseden fazla miktarda pay ayrıldı. Kur’an’da “müellefe-i kulûb/kalpleri İslâm’a ısındırılmak istenenler” adıyla anılan bu şahıslara yapılan ayrıcalıkla, onların bu lütuf sayesinde samimi birer Müslüman olmalarını sağlamak hedefleniyordu. Ci‘râne’de Hz. Peygamber’in yeni Müslüman olmuş Mekke eşrafına ganimet malından bol miktarda hisse vermesi, Ensar gençlerinin kıskançlığına yol açmıştı. Bunu duyan Peygamberimiz, sadece Ensarın katıldığı bir toplantıda, bunun sebebini açıkladı. Onları son derece etkileyen sözlerini şöyle bitirdi: “Eğer hicret şerefi ve fazileti olmasaydı, muhakkak ensârdan bir fert olmak isterdim.” (İbn Hişâm, II, 490).