GİRİŞ
1. Türkiye’de bilgiye verilen önemin en büyük göstergesi nedir? Cevap: Bunun en somut kanıtı, T.C. Kalkınma Bakanlığı, Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı tarafından “Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı”nın oluşturulmasıdır.
TEMEL KAVRAMLAR 2. Enformasyon sözcüğüne karşılık olarak, hangi sözcük kullanılır? Cevap: Malumat sözcüğü kullanılır.
3. Malumat sözcüğü ne anlama gelir? Cevap: Bildiklerimizi nasıl ve ne amaçla kullanacağımızı bilmiyorsak ya da kullanmıyorsak, bu bilgiye malumat denir.
4. Büyük Veri (Big Data) ne demektir? Cevap: Küresel bilgisayar ağları içinde üretilen ve günümüzdeki geleneksel veri tabanları ve yazılımları ile işlenemeyecek büyüklükteki veriyi ifade eder.
5. Digital enformasyon ölçü birimleri nelerdir? Cevap: Bit Bayt Kilobayt Megabayt Gigabayt Terabayt Petabayt Exabayt Zettabayt Yottabayt
6. VEBB (Veri, Enformasyon, Bilgi, Bilgelik) hiyerarşisi, piramit şeklinde ifade edilmek istenirse, sıralama en alttan başlamak üzere nasıl sıralanılır? Cevap: 1. Veri 2. Enformasyon (Malumat) 3. Bilgi 4. Bilgelik (İrfan)
7. Veri sözcüğü ne anlama gelir? Cevap: Nesnelerin özelliklerini, olayları ve ilişkili çevreleri tanımlayan sembollere veri denir. Veri, herhangi bir biçimde kullanılabilir ya da kullanılamaz halde bulunabilir.
8. Bilginin, veri ve enformasyondan farkı nedir? Cevap: Bilginin, veri ve enformasyondan farkı; bilen tarafından içselleştirildiği, tecrübe ve algıları tarafından şekillendirildiği için genellikle kişisel ve özel olmasıdır.
9. Örtülü bilgi ve açık bilgi arasında nasıl bir farklılık vardır? Cevap: Örtülü bilgi kişiseldir, içeriğe bağımlıdır ve biçimlendirilmesi zordur. Oysa açık bilgi, kodlanabilir ve sözle ifade edilebilir, aktarılabilir.
10. Bilgeliği nasıl tanımlarsınız? Cevap: Bilgelik, ileriyi görebilme, sağlıklı değerlendirme ve karar verme konusunda, bilginin nasıl kullanılacağına ilişkin anlayış kazanma durumu olarak tanımlanabilir.
BİLGİ İŞLEME MODELİ VE BİLGİ İŞLEME SÜREÇLERİ
11. Bilgi işleme ne ile ilgilenir? Cevap: Bilgi işleme, yeni bilginin dışarıdan nasıl alındığı, nasıl işlendiği, nasıl depolandığı ve geri getirilip nasıl kullanıldığı gibi sorularla ilgilenir.
12. İnsanlarda bilgi işleme sisteminin bileşenleri hakkında bilgi veriniz. Cevap: İnsanlarda bilgi işleme sistemi, ”zihinsel yapılar” ve “bilişsel süreçler” olmak üzere iki temel öğeden oluşur. Zihinsel yapılar; algısal bellek, kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek olmak üzere üç temel bileşene sahiptir. Bilgilerin bir bellekten diğerine aktarılmasını sağlayan zihinsel etkinlikler olan dikkat, algı, kodlama ve depolama, tekrar, geri çağırma ve hatırlama ise temel bilişsel süreçleridir.
13. Algısal bellek, nasıl bir bellektir? Cevap: Algılsal bellek duyusal bilginin çok kısa sürelerde işlendiği bellektir. Algısal belleğe gelen bilgiler çok kısa zamanda işlendiği ve silindiği için “anlık bellek” olarak da adlandırılabilir.
14. Algısal belleğin kapasitesi hakkında bilgi veriniz. Cevap: Algısal belleğin kapasitesi sınırsızdır. Ancak, bilginin tutulması sınırlıdır.
15. Kısa süreli bellek hakkında bilgi veriniz. Cevap: Uyarıcılar algısal belleğe alındıktan sonra kısa süreli belleğe (işler/çalışan bellek) aktarılırlar, aktarılmazsa silinirler. Kısa süreli bellek, uzun süreli bellekten çağrılan bilgileri işlemek için kullanılır. Kısa süreli bellekte bilgiler belirli bir süre için sınırlı bir şekilde tutulur.
16. Uzun süreli bellek sınırlı mıdır? Cevap: Algısal ve kısa süreli belleğin aksine uzun süreli belleğin kapasite ya da süre sınırlaması yoktur. Bu belleğin, milyonlarca bilgi parçasını neredeyse sonsuza dek saklayabildiği düşünülmektedir.
17. Uzun süreli bellek temel olarak kaça ayrılır? Cevap: Uzun süreli bellek temel olarak öyküsel ve işlemsel olmak üzere ikiye ayrılabilir.
18. Öyküsel bellek nedir, ne işe yarar? Cevap: Öyküsel bellek, bilinçli bir şekilde geri çağrılabilen gerçekler ve etkinliklerin depolandığı bellektir. Bu bellekte saklanan bilgiler istenildiği durumda geri çağırabilir.
19. Öyküsel belleğin alt süreçleri nelerdir? Cevap: Öyküsel bellek, olaysal ve anlamsal olmak üzere iki alt boyutta incelenebilir. Olaysal bellek, tecrübelerimizi ve zaman kurgusu içinde gerçekleşen olayları depoladığımız bellektir. Otobiyografik olayların (tarihler, yerler, onlarla ilişkili duygular) kaydedildiği bellektir. Anlamsal belleğinizde ise daha belirgin kalıplar şeklinde gerçekler, anlamlar ve dış dünyaya ait bilgi tutulur.
20. Harflerin anlamları, kelimelerin tanımları, renklerin adlarını tanımak gibi bilgiler hangi bellekte tutulur? Cevap: Anlamsal bellekte tutulur.
[html]
[/html]
21. İşlemsel bellek nedir? Cevap: İşlemsel bellek ise bisiklet sürmek, bir müzik aleti çalmak gibi yaparken her bir aşamasını tek tek düşünmediğimiz bir şekilde bilinçsizce yaptığımız yeteneklerimizin depolandığı bellektir. Bu bellekte genellikle tekrar ve pratik yaparak, bir şekilde otomatikleşen davranışlarımız yer alır.
BİLGİSAYARLARIN BİLEŞENLERİ
22. Bilgisayar (elektronik beyin) kavramını tanımlayınız. Cevap: Aritmetiksel ve mantıksal işlemlerden oluşan bir işi, önceden verilmiş programa göre yapıp sonuçlandıran elektronik bir araçtır.
23. Yazılım nedir, ne işe yarar? Cevap: Yazılım, bilgisayarların istenen işlemleri yerine getirmesini sağlayan komutlar bütünü olarak ifade edilebilir.
24. Uygulama yazılımlarına örnek veriniz. Cevap: Uygulama yazılımlarına kelime işlemci, hesap tablosu, sunum, film izleme, müzik dinleme yazılımları örnek verilebilir.
25. Uygulama yazılımları tek başına çalışabilir mi? Cevap: Uygulama yazılımları bilgisayara yüklendiğinde çalışmak için işletim sistemine ihtiyaç duyarlar. Yani uygulama yazılımları kendi başlarına çalışamazlar. Uygulama yazılımının bir bilgisayarda çalışabilmesi için bilgisayarda işletim sisteminin yüklü olması gerekir.
26. İşletim sistemi ne işe yarar? Cevap: . İşletim sistemi bilgisayarı oluşturan parçaların (bellek, disk, ekran kartı vb.) uyumlu ve doğru bir şekilde çalışmasını sağlar. Aynı zamanda donanım ile uygulama yazılımları arasında bir tercüman görevi görür.
27. Masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarda yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri nelerdir? Cevap: Windows MAC OS Linux PARDUS (Linux tabanlı) Ubuntu (Linux tabanlı) Mint (Linux tabanlı)
28. Tablet ve cep telefonlarında yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri nelerdir? Cevap: Windows Phone iOS Android
29. Bilgisayarlar donanımlarına göre kaç kısımda incelenebilir? Açıklayınız. Cevap: Bilgisayarlar sunucu, masaüstü ve taşınabilir olmak üzere üç kısımda inceleyebilir. Taşınabilir bilgisayarlara; dizüstü bilgisayarlar, tablet bilgisayarlar ve akıllı cep telefonları örnek olarak verilebilir. Sunucu bilgisayarlar yüksek işlem gücüne sahip güçlü bilgisayarlardır. Genellikle çok sayıda kullanıcıya hizmet veren işlerde kullanılırlar. Sunucu bilgisayarlar için geliştirilen işletim sistemleri, masaüstü ve taşınabilir bilgisayarlar için geliştirilmiş yazılımlardan daha büyük kapasiteli donanımı çalıştırabilir. Masaüstü bilgisayarları genellikle ekran, kasa ve çevre birimlerinden oluşur. Genellikle bir masaüstü bilgisayarın kasasında yer alan temel donanım parçaları anakart, işlemci, bellek ve sabit disktir.
30. Masaüstü bilgisayar nelerden oluşur? Cevap: Ekran, kasa ve çevre birimlerinden oluşur.
31. Masaüstü bilgisayar kasasında yer alan donanım nelerden oluşur? Cevap: Anakart, işlemci, bellek ve sabit diskten oluşur.
32. Anakart ne işe yarar? Cevap: Bilgisayar kasasında yer alan bütün donanım anakart üzerinden iletişim kurar.
33. İşlemci nedir, ne işe yarar? Cevap: İşlemci bilgisayarın beyni olarak düşünülebilir. İşlemcinin gücü arttıkça bilgisayar daha hızlı çalışır. Bilgisayar yazılımının yönergeleri işlemci tarafından yerine getirilir. Bunlar aritmetik, mantıksal, kontrol ve girdi/çıktı yönergeleri/komutları olabilir.
34. RAM (Rasgele Erişimli Bellek) nedir? Cevap: RAM, elektrik akımı olduğu sürece veriyi üzerinde tutan bellek birimidir. Bilgisayarın elektriği kesildiğinde RAM’deki veri silinir. RAM, insanlardaki kısa süreli belleğe benzetilebilir.
35. RAM (Rasgele Erişimli Bellek) nedir? Cevap: RAM, elektrik akımı olduğu sürece veriyi üzerinde tutan bellek birimidir. Bilgisayarın elektriği kesildiğinde RAM’deki veri silinir. RAM, insanlardaki kısa süreli belleğe benzetilebilir.
36. ROM (Sadece Okunabilir Bellek) nedir? Cevap: ROM, bilgisayar ilk açıldığında, bilgisayarın çalışması için gerekli bilgileri üzerinde barındıran bellektir. ROM, bilgisayar ilk açılırken donanımı test etmek, bütün komutları kontrol etmek ve işletim sistemini başlatmak olarak özetlenebilir.
37. ROM ne işe yarar? Cevap: ROM’un görevi, bilgisayar ilk açılırken donanımı test etmek, bütün komutları kontrol etmek ve işletim sistemini başlatmak olarak özetlenebilir.
38. BIOS (Temel Giriş/Çıkış Sistemi) ne işe yarar? Cevap: Bilgisayar açıldığında tüm donanımları işlemciye tanıtır, işletim sisteminin CD-ROM, USB Disk ya da sabit diskten yüklenmesini sağlar.
39. Harddisk (sabitdisk) ne işe yarar? Cevap: Bilgisayardaki yazılımlar genellikle sabit diske (harddisk) kurulur. Kalıcı olarak saklanması istenen veri sabit diske kaydedilebilir. Sabit disk geleneksel olarak manyetik disklerden oluşur ve büyük miktarlarda veriyi barındırabilir.
40. Girdi birimi nedir? Cevap: Bilgisayara veri girilmesi için kullanılan bütün donanımlara girdi birimi adı verilir. Örneğin, klavye, tarayıcı ve mikrofon birer girdi birimidir.
41. Çıktı birimi nedir? Cevap: Üretilen sonuçların, elde edilen verilerin kullanıcıya ulaştırılması için kullanılan donanım çıktı birimi olarak adlandırılır. Bilgisayar ekranı, yazıcı ve hoparlör çıktı birimlerine örnek olarak gösterilebilir.
42. Depolama birimi nedir? Cevap: Bilgisayarda işlenen sayısal verinin (resim, video, ses vb.) kalıcı olarak saklanabildiği birimlerdir. Bu ortamlardaki veri elektrik kesintisinden etkilenmez. Fiziksel bir hasar olmadıkça veriler korunabilir. Sabit disk, DVD, CD ve taşınabilir diskler depolama birimlerine örnek olarak verilebilir.
BİLGİ İŞLEME VE TEKNOLOJİ
43. “Bilgi Teknolojileri” kavramını tanımlayınız. Cevap: Bilginin toplanmasında, işlenmesinde, depolanmasında, bir yerden bir yere iletilmesinde ve kullanıcıların hizmetine sunulmasında yararlanılan bütün teknolojiler, bilgi işlemek için kullandığımız bütün maddi cihazlar ve kavramsal araçlar bilgi teknolojileri olarak adlandırılabilir.
44. “Bilgi Sistemleri” kavramını tanımlayınız. Cevap: Kullanıcının ihtiyacını karşılamak üzere birlikte çalışan bütün donanım, yazılım, personel, veri ve süreçleri kapsayan sistem olarak tanımlanabilir.
45. Bilgi işleme sürecinin aşamaları nelerdir? Cevap: 1. Toplama 2. Düzenleme (Organize Etme) 3. Analiz 4. Kaydetme ve Geri Çağırma 5. İşleme 6. Aktarma ve Alma 7. Gösterim
46. Bilgi işleme sürecinde, “Toplama” aşamasında ne yapılır? Cevap: Bu süreç, hangi veriye ihtiyaç duyulduğu, nereden ve nasıl alınacağını içerir.
47. Bilgi işleme sürecinde, “Düzenleme (Organize Etme)” aşamasında ne yapılır? Cevap: Bu aşama diğer bilgi işleme süreçlerine hazırlık aşamasıdır. Veri üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmaz sadece verinin nasıl tanzim edileceği ve gösterileceği belirlenir.
48. Bilgi işleme sürecinde “Analiz” aşamasında ne yapılır? Cevap: Orijinal verinin değiştirilmeden kullanılabilir veri hâline getirildiği aşamadır. Bu aşama verinin seçilmesi, sıralanması ve karşılaştırılması gibi süreçleri içerir.
49. Bilgi işleme sürecinde, “Kaydetme ve Geri Çağırma” aşamasında ne yapılır? Cevap: Veri farklı formatlarda internet üzerinden ya da kayıtlı bir ortamda internet’e bağlanmadan kaydedilebilir ya da kayıttan geri alınabilir. Kayıt ortamları geçici ya da kalıcı olabilir.
50. Bilgi işleme sürecinde, “İşleme” aşamasında ne yapılır? Cevap: Bu aşamada önceki veri güncellenerek değiştirilir.
51. Bilgi işleme sürecinde, “Aktarma ve Alma” aşamasında ne yapılır? Cevap: Aktarma ve alma süreci, veri ve bilginin bilgi sistemi içinde ve bilgi sistemleri arasında aktarılmasıdır. Bütün süreç üç ana bölümden oluşur. Bunlar gönderici, ortam ve alıcıdır.
52. Bilgi işleme sürecinde, “Gösterim” aşamasında ne yapılır? Cevap: Gösterim, bilgi sisteminden bilginin çıktısının alınması süreci olarak düşünülebilir. Gösterim süreci, bilginin nasıl sunulacağına ilişkin bazı kararlar alınmasını gerektirir.
SOSYAL HAYATTA TEKNOLOJİ
53. Bilgi toplumu öncesi toplumlarda zenginliğin kaynağı nedir? Cevap: Bilgi toplumu öncesi toplumlarda zenginliğin kaynağı kişisel yetenek, toprak, enerji kaynakları ve sanayidir.
54. Bilgi toplumunda zenginliğin kaynağı nedir? Cevap: Bilgi toplumu toplumlarda zenginliğin kaynağı bilgidir.
55. Bilgi toplumunda bilginin öğretim sürecine etkisi nasıl olmuştur? Cevap: Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, öğrenme süreçlerini de değiştirmektedir. Öğretmen sınıfta bilgi kaynağı olmaktan çıkmakta, rehber ve yol göstericiye dönüşmektedir. Öğrenciler İnternet üzerinden Kitlesel Açık Çevrimiçi Dersler (MOOC/KAÇED), wikipedia ve benzeri siteleri kullanarak bilgiye erişebilmekte, sosyal ağlar üzerinden paylaşıp konu üzerinde tartışabilmektedir.
|