Konu: Cömertlik - Ansiklopedik Bilgi

[busegül]

Alm. Freigebigkeit, Fr. Générosite, İgn. Generosity. Güzel huylardan biri. El açıklığı, malı, parayı hayırlı yerlere dağıtmaktan lezzet almak, İslâmiyetin emrettiği yerlere seve seve vermek. Cimriliğin zıddı. Cömertliğe Arapça “cûd” ve “sehâvet” denir. Cömertlik iyi huyların en yükseklerindendir. Âyet-i kerîmelerde ve hadîs-i şerîflerde övülmüştür. Cömertlikten birçok güzel huylar doğar. Bunlardan sekizi meşhurdur: 1. Kerem; herkese faydalı işleri, para yardımı yapmasını sevmektir. 2. Îsâr; kendi muhtâc olduğu malı, muhtâc olan başkasına verip, yokluğuna kendisi sabretmektir. İyi huyların çok kıymetlisidir. Bu huy Kur’ân-ı kerîmde övülmüştür. Eshâb-ı kirâmın hâli böyleydi. 3. Affetmek; düşmandan veya suçludan intikam almaya, karşılığını yapmaya gücü yeterken, yapmamaktır. Kötülüğe iyilikle karşılık vermek, aftan iyi olur. 4. Mürüvvet; muhtâc olanlara lâzım olan şeyleri vermektir. Başkalarına iyilik etmesini sevmektir. 5. Vefâ; tanıdıklara arkadaşlara geçim işlerinde yardımcı olmaktır. 6. Müsâvât; tanıdıkları, arkadaşları nîmetlerine ortak kılmak, iyi geçinmektir. 7. Semâhat; vermesi lâzım ve şart olmayan şeyleri seve seve vermektir. 8. Müsâmaha; terk etmesi lâzım olmayan şeyleri başkasına faydalı olmak için terk etmektir. Başkasının kabahatini görmemezlik demektir. Cömertlik, isrâf ile cimrilik arasında orta bir durumdur. Cömert olabilmek için, el ile vermek kâfi değildir. Ayrıca kalbin de verme işinden râzı olması, buna karşı çıkmaması lâzımdır. Cömertlik husûsunda hadîs-i şerîflerde buyruldu ki: Cömertlik, Cennet ağaçlarından bir ağaçtır. Dalları dünyâya uzanmıştır. Kim ondan bir dal tutarsa, o dal onu Cennet’e çeker. Cömertlik, Cennet’te bir ağaçtır. Cömert olan onun bir dalını yakalamıştır. O dal onu Cennet’e götürmeden bırakmaz. Cimrilik de Cehennem’de bir ağaçtır. Cimri de bu ağacın bir dalını yakalamıştır. O dal, o adamı, Cehennem’e götürmeden bırakmaz. Cömerdin yemeği şifâ, cimrininki hastalıktır. Cömertlik bütün ayıpları örter.