Konu: Aşağıdakilerden hangisi ihya hareketlerinin nedenleri arasında değildir?

[Ders Hocası]

A) Batılıların kapitülasyon anlaşmalarıyla ekonomik imtiyazı Osmanlılara devretmesi B) Batı'nın teknik ve ekonomik bakımdan İslam dünyasına göre büyük mesafeler katetmesi C) Müslüman ülkelerin emperyal devletlerin istilasına uğraması D) Aydınlanma ideolojilerinin müslümanlar arasında yaygınlaşmaya başlaması E) Misyonerlik faaliyetlerinin müslümanların kültürleri hakkında kuşku yaratması [b]CEVAP: [/b]Batılıların kapitülasyon anlaşmalarıyla ekonomik imtiyazı Osmanlılara devretmesi Avrupa merkezli batı medeniyeti, rönesans ve reform hareketleriyle kendisini büyük ölçüde yenilemişti. Hristiyan dogmatizminin toplumsal, kültürel ve siyasal alanda güç kaybetmesi, sanayi devrimini kolaylaştırmış, bu gelişmeyle batı, teknik ve ekonomik bakımdan İslam dünyasına kıyasla büyük mesafeler almıştı. Bu üstünlük karşısında Müslüman ülkeler batılı emperyal devletlerin istilasına maruz kaldılar. 1798’de Napolyon’un Mısır’ı işgaliyle başlayan süreç, 1852’de Hint alt kıtasının İngiliz himayesine girmesiyle devam etti. Kuzey Afrika ülkeleri, Fransa ve İtalya’nın işgaline maruz kaldı. 1882’de Mısır İngilizlerin eline geçti. Batıda bulunan elçilerin, aydın ve öğrencilerin arasında beliren batı hayranlığı, bir aşağılık duygusunu besliyor, kendine yabancılaşma atmosferi toplumun önemli kesiminde etkisini gösteriyordu. Başta pozitivizm olmak üzere çeşitli Aydınlanma ideolojileri eğitimli müslümanlar arasında revaç bulmaktaydı. Oryantalizm ve misyonerlik faaliyetleri müslümanların özgüvenini ciddi olarak tehdit etmekteydi. Onları kendi özlerinden, kültür ve medeniyetlerinden utanır veya en azından kuşkulanır hale getirmekteydi. Ayrıca Osmanlı Devleti kapitülasyon anlaşmalarıyla birçok ekonomik imtiyazı batılı güçlere devretti. Bu nedenle doğru cevap A'dır.