[b] ABDU'R-RAHMÂN: er-Rahmân, bağışlayan, esirgeyen, acıyan anlamlarmadır. er-Rahmân isminin kendisinde ortaya çıktığı kula, Abdu'r-Rahmân denir. O, rahmetin dışında kalmadığı için, kabiliyeti ölçüşündü bütün âlemlere rahmettir. Kur'an'da elli yedi yerde geçer.
ABDU'R-RAKîB: er-Rakîb, gözetleyip, kontrol eden demektir. er-Rakîb isminin tecellîsi altında nefsinin fanî olup gittiğini idrak ederek, gözetleyicisini, kendisine nefsinden daha yakın bulun kula, Abdu'r-Rakîb denir. Bu kul, Allah'ın hiç bir hududuna tecâvüz etmez. Bu hadlere riâyet etmeye, kendini tam vermiş kimse bulunmaz. Arkadaşları yanına geldiğinde, onları Allah'ın murâkabesiyle gözetler. Kur'an'da beş yerde geçer.
ABDU'R-RAÛF: er-Raûf, şefkatli, demektir. Allah'ın re'fet ve rahmetine mazhar kıldığı kuldur. Bu kul, şer'î hudud hariç, insanlara çok re'fetli (şefkatli) olur. Allah'ın onun üzerine bağlı bulunan hükmü ve kazası gereği, günahtan dolayı kendine vacip kılmanı ve haddi, rahmet şeklinde görür. Her ne kadar dıştan nikmet gibi görünse de... Bu durumu, sadece havassu'l-havass seviyesinde bulunanlar, zevken bilirler. Zahiren üzerindeki haddi uygulamak, bâtınen ona acımanın ayn'ı dır. Kur'an'da onbir yerde geçer.
ABDU'R-RAŞîD: er-Raşîd, bütün işleri isabetli ve hedefine ulaşıcı, irşâd edici demektir. Allah'ın er-Raşîd ismiyle tecellî etmek suretiyle rüşdünü nasib ettiği kula, Abdu'r-Raşîd denir. İbrahim (a)'e dediği gibi: "Andolsun ki, daha önce ibrahim'e de, akla uygun olan (rüşd)ı göstermiştik..." (Enbiyâ/51). işte bundan sonra, halkı Allah'a, ma'âş ve me'âd konularında dünyevî, uhrevî maslahatlara yöneltmek üzere irşada başladı. Kur'an'da üç yerde geçer.
ABDU'R-RAZZÂK: er-Razzâk, bedenlerin ve ruhların gıdasını yaratıp veren demektir. Allah'ın rızkını genişlettiği kula, Abdu'r-Razzâk denir. Allah, kullarına, onun vasıtasıyla tesir eder. (Yani, Abdu'r-Razzâk özelliğini taşıyan kulu vasıtasıyla, razzâklığını ortaya koyar). O, Allah'ın vermeyi dilediği kişilere verir. Zira, Allah, genişlik ve bereketi, onun ayağı altına koymuştur. O, ancak kendisinde bereket olana gelir, Allah, hayrı onunla gönderir. Kur'an'da bir yerde geçer.
ABDU'S-SABÛR: es-Sabûr, çok sabırlı demektir. Bu kul, es-Sabûr isminin kendisinde tecellî etmesi sebebiyle, işlerde sebatlı hale gelmiştir. Cezalandırmada, muaheze etmede acele etmez, musibetlerde sabırsızlık göstermez, mücahedelerde, (Allah'ın tâat konusundaki emirlerinde, kendisine gönderdiği belalarda) maruz kaldığı eziyetlerde tahammüllü olur. Kur'an'da yirmi altı yerde geçer.
ABDU'S-SAMED: es-Samed, arzu ve ihtiyaçları sebebiyle, herkesin yöneldiği ulular ulusu bir müstağni demektir. Hayırları yardım olarak ulaştırdığı, belâları kaldırdığı için, kendisine ihtiyâç duyulan, samediyyet'in zuhur ettiği kuldur. Onun vasıtası ile, sevabın verilmesi, azabın kaldırılması için, Allah'tan şefaat istenir. O, terbiye edildiği alanda (kendine ait rubûbiyyet tecellisi ile), Allah'ın âleme nazar ettiği mahaldir. Kur'an'da bir yerde geçer.
ABDU'S-SELÂM: es-Selâm, esenlik veren demektir. Selâm ismi tecellî edip, her türlü noksan, âfet ve ayıptan kurtulan kişiye, Abdu's-Selâm denir. Kur'an'da otuz dört yerde geçer.
ABDU'S-SEMî' VE'L-BASÎR: es-Semî', işiten; el-Basîr, gören demektir. Kendisinde bu iki isim tecellî eden kul, Hakk'ın işitme ve görmesiyle sıfatlanır. Kudsî hadîs: "Onun işiten kulağı, gören gözü olurum..." (Buharî, l, 105). Bu kul, eşyayı, Hakk'ın gözü ile görür, kulağı ile işitir. Semi' ve basîr kelimeleri Kur'an'da elli bir yerde geçerler.
ABDU'Ş-ŞEHÎD: eş-Şehîd, her şeyi gözlemiş olarak bilen demektir. Şâhid olarak her şeyde Hakk'ı müşahede eden kul. O, kendinde ve Allah'ın yarattığı diğer varlıklarda, Hakk'ı görür. Kur'an'da otuz beş yerde geçer.
ABDU'Ş-ŞEKÛR: eş-Şekûr, az iyiliğe çok mükâfat veren demektir. Bu kul, Rabbisine daimî şükür halindedir. O, ni'meti ancak O'ndan gelmiş olarak görür. Bela ve cezalandırma şeklinde bile olsa O'ndan gelen her şeyi, sadece ni'met olarak değerlendirir. Çünkü, bela ve cezalandırmanın içindeki ni'metin farkındadır. Hz. Ali (r) şöyle der: "Evliyasına rahmeti, cezalandırması kadar geniş, düşmanını cezalandırması, rahmeti kadar şiddetli olan Allah'ın sânı, ne yücedir!" Kur'an'da on yerde geçer.
ABDU'T-TEVVÂB: et-Tevvâb, kullarını tevbe etmeye muvaffak kılan ve tevbelerini kabul eden, demektir Bu, Hak'dan gayri olan her şeye ve nefsine veda edip, onlardan sürekli olarak, Allah'a dönüş yapan kuldur. Öyle ki, sonunda, hakikî teveccühe şâhid olur da, günahından Allah (c)'a her dönen kişinin tevbesini makbul sayar. Kur'an'da on iki yerde geçer.
ABDU'L-VÂCİD: el-Vâcid, dilediğini dilediği zaman bulan bir müstağni demektir. Allah'ın kendisine ayn-ı ehadiyyetü'l cem'de vücûd bahşettiği kuldur. Vacibü'l-Vücûdi'l-Ehadî ile vâcid (bulan) mevcudu buldu. Onunla, her şeyden müstağni oldu. (Yani, onu bulunca hiç bir şeye ihtiyâcı kalmadı). Çünkü, bunu kazanan, her şeyi kazanmıştır. Bu kulun, ne kaybı vardır, ne de talebi...
ABDU'L-VÂHİD: el-Vâhid bölünüp parçalara ayrılmaması ve benzerinin bulunmaması anlamında tek olan demektir. Allah'ın vâhidiyyet hazretine ulaştırıp, tüm isimlerindeki ehadiyyeti kendisine açtığı kuldur. O, bu şekilde, O'nun isimleri vasıtası ile, idrak edileni kavrar, akledileni düşünür, Esma-i Hüsnâ'nın vecihlerini müşahede eder hâle gelir. Kur'an'da altmış iki yerde geçer.
ABDU'L-VEHHÂB: el- Vehhâb, karşılık beklemeden, bol bol veren demektir. Hakk'ın cömertlik ismiyle tecellî ettiği kişi. Herhangi bir karşılık gerektirmeyecek şekilde, istediği kişiye lâyık olanı verir. Allah'ın inayetine ehil olanlara, imdâdıyla yetişir. Zira, o Allah'ın cömertliğinin vasıtası ve mazharı (ortaya çıktığı yer) dir. Kur'an'da dört yerde geçer.
ABDU'L-VÂLÎ: el-Vâlî, kâinata hakim olup onu yöneten, demektir. el-Vâlî isminin tecellî ettiği zuhuru ile, kendisini insanlara vâlî kıldığı kula, Abdu'l-Vâlî denir, ilâhî siyâsetle o, kendisine ve başkasına valilik yapar. Kullar arasında, Allah'ın adaletini gerçekleştirir. Onları hayra çağırır, iyiliği emreder, kötülükten men eder. Allah, ona ikramda bulunur, onu hiç bir gölgenin bulunmadığı günde (mahşer meydanında) gölgelenecek olan yedi kişinin ilki kılar. O, âdil sultandır. Mizanda, insanların en ağır basanı, yeryüzünde Allah'ın gölgesidir. Zira, idare ettiği insanların hasenatı ve hayırları (ecirlerinden bir şey kaybetmeksizin) onun terazisine konur. Allah dinini, onun vasıtasıyla ayakta tutar. Onları hayırlara yöneltir. O, Allah'ın eli ve yardımcısıdır. Allah da, onun destekçisi ve koruyucusudur.
ABDU'L-VÂRİS: el-Vâris, sonu olmayandır. el-Vâris isminin tecellîsine mazhar olan kul. Bu, Abdu'l-Bakî benzeri bir isimdir. Çünkü, o, nefsinden fanî olduktan sonra Hakk'ın bekasıyla varlığını sürdürür hâle gelince, Hakk'ın mirasçı olduğu şeyin hepsine vâris olur. Bu, ilim ve mülklerinde fanî olduktan sonra vuku bulur. Abdu'l-Vâris, enbiyaların her konudaki ilim, marifet ve hidayetlerine mirasçı olur. Kur'an'da altı yerde geçer.
ABDU'L-VÂSİ': el-Vâsi', ilmi ve merhameti, her şeyi kuşatan demektir. O, fazlı ve genişliğiyle her şeyi kuşatandır. Bütün mertebeleri ihâte ettiği için, hiç bir şey, O'nu içine alamaz. Allah, fazlından bir şey vermedikçe, onu kendisine lâyık bulmaz. Kur'an'da on üç yerde geçer.
ABDU'L-VEDÛD: el-Vedûd, çok seven, çok sevilen anlamına gelir. Allah ve velilerine sevgisi olgunlaşıp da, Hakk'ın sevgisine mazhar olan kula, Abdu'l-Vedûd denir. O kişi, sevgisini bütün mahlûkâta yayar insü cinnin câhilleri hâriç, herkes onu sever. Hz. Peygamber (s) şöyle der: "Allah bir kulu sevdiğinde Cibril'i çağırır, ona 'Ben, filanı seviyorum, sen de onu sev'der. Böylece Cibrîl, onu sevmeye başlar. Sonra semâya şöyle seslenir: 'Allah filanı seviyor, o halde onu siz de seviniz'. Böylece onu, semâdakiler de sevmeye başlarlar. Bundan sonra o, yeryüzünde de makbul olur" (A. i. Hanbel, Musned, II., 267). Kur'an'da iki yerde geçer.[/b]
|
18 Yanıt
19808 Gösterim