Konu: Prof. Dr. M. Şükrü Hanioğlu ile Röportaj

[kardelen]

Prof. Dr. M. Şükrü Hanioğlu Kimdir? Türk akademisyen. [img width=196 height=200]http://www.uyanangenclik.com/gallery/14_20_02_16_9_37_26.jpeg[/img] Geç Osmanlı dönemi tarihi alanında dünyanın en önde gelen otoritelerindendir ve 19. yüzyıl entelektüel tarihinin en önemli kaynakları olan yapıt ve makalelerin de sahibidir. Çalışmaları, 2010 TÜBİTAK Özel Ödülü ve 2012 T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü ile ödüllendirilmiştir. [b]Yaşamı[/b] Yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi ve Ekonomi alanında tamamladıktan sonra aynı üniversitede Siyaset Bilimi doktorası yaptı. Doktora tezini İttihad ve Terakki Cemiyeti kurucu üyelerinden Dr. Abdullah Cevdet üzerine yazdı. 1981’de başladığı İttihad ve Terakki Cemiyeti araştırmaları için birçok ülkede ve arşivde araştırmalar yaptı. Son dönem Osmanlı politika ve diplomasi tarihi ile Türk siyaset hayatı konularında İstanbul Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Deniz Harp Okulu ve Columbia, Wisconsin, Michigan ve Chicago Üniversiteleri’nde dersler verdi; seminerler yönetti. Ahmet Ertegün Vakfı Başkanlığı, Princeton Üniversitesi Yakın Doğu Çalışmaları Program ve Bölüm Başkanlığı görevlerinde bulundu. "Son dönem Osmanlı, erken dönem Türk entelektüel, diplomatik ve siyasal tarihine farklı bir bakış açısıyla yaklaşan uluslararası düzeyde üstün nitelikli çalışmaları” nedeniyle 2010 yılında TÜBİTAK Özel Ödülü’ne layık görüldü ve TÜBİTAK tarafından ödüllendirilen ilk tarihçi oldu. Hanioğlu, 2012 yılında ise Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülmüştür. 2010 yılından bu yana Sabah gazetesinde köşe yazıları yayımlamaktadır. [b]Öne çıkmış yayınları[/b]     Bir siyasal düşünür olarak Doktor Abdullah Cevdet ve dönemi, Istanbul, 1981     Bir siyasal örgüt olarak Osmanlı Ittihad ve Terakki Cemiyeti ve Jon Türklük, Istanbul, 1986     Young Turks in Opposition, Oxford University Press, (1995)     Prepretaion for a Revolution     Osmanlı’dan Cumhuriyete Zihniyet Siyaset ve Tarih     A Brief History of the Late Ottoman Empire, Princeton University Press, (2008) Tarih sahasında önde gelen otoritelerden biri olan Prof. Dr. M. Şükrü Hanioğlu, çalışma prensiplerinden Türkiye’deki meslektaşlarına kadar birçok konuda değerli fikirlerini okurlarımızla paylaştı… Son dönem Osmanlı tarihi ve Yakın Doğu araştırmaları sahasında dünyanın önde gelen hocalarından birisiniz. Mesleki anlamda çalışma prensipleriniz, sizi başarıya götüren âmiller nelerdir? Başlangıçta sizi bu alana sevk eden sebepler nelerdi? Hak etmediğimi düşündüğüm iltifatlarınız için teşekkür ederim; neticede hepimiz karınca kararınca alanımıza katkıda bulunmaya çalışıyoruz. Başarılı olup olmadığım konusunda benim karar verebilmem mümkün değil, ama kendi çalışma ilkelerimden bahsetmek gerekirse en başta düzenli, sistematik ve kapsamlı okumayı koymak isterim. Bu tür okumalar akademisyene tabir caiz ise “büyük resim”i görme imkânı veriyor. Meselâ Avrupa entelektüel ve düşünce tarihi hakkında sistematik okumalar yapmadan son dönem Osmanlı ve Türk entelektüel hareketlerini anlamak mümkün değil. Benzer şekilde bir tarihçinin üzerine çalıştığı zaman diliminin “ruhu”nu (Zeitgeist) anlaması gerekli. Buna karşılık pek çok araştırmacı bunu ihmal edip, kendisini özgün malzemesinin dar sınırlarına mahkûm ederek bulgularını daha geniş bir çerçeveye taşıyamıyor. İkinci olarak alanımızda farklı yaklaşımlar geliştirebilmek için başta belgeler olmak üzere birinci el kaynaklara ulaşmak gerekiyor. Bu zahmetli bir iş, benim neslimin araştırmacıları için bunlara ulaşmak çok daha zordu. Mesela bugün bir araştırıcının bilgisayar kataloğundan birkaç dakikada ulaştığı bir vesikaya Osmanlı kayıt defterleri taranarak bir ayda ulaşılabiliyordu. Tabii teknolojik gelişmenin sağladığı imkânlara karşılık birinci el kaynaklara ulaşma, bunları yorumlama günümüzde de belirli zorluklar içeriyor; ama bunun mutlaka yapılması gerekiyor. Birinci el kaynaklara ulaşılamazsa bir anlamda söylenmiş olanları tekrar etme durumunda kalıyorsunuz. Ben başlangıçta entelektüel tarih üzerine yoğunlaşmak istiyordum. Ama araştırmak istediğim konularda genel araştırmalar o denli zayıftı ki, entelektüel tarihin genel çerçevesini ve arka planını da inşa etme durumunda kaldım. Bu ilginç bir durum. Çünkü pek çok ülkede, örneğin Amerika’da entelektüel tarih yapanlar işin bu kısmıyla uğraşmazlar. Kaynak: Yedikıta Dergisi 77. sayısından (Ocak 2015)