Konu: Noktalama işaretleri nedir - Noktalma işaretlerinim Kullanım Alanları

[Uyanan Gençlik]

Duygu ve düşüncelerimizi daha açık ifade etmek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak amacıyla kullandığımız işaretlere noktalama işaretleri denir. Türkçemizde kullandığımız noktalama işaretleri ve noktalama işaretlerinin işlevleriyle kullanım alanları şu şekildedir: [color=orange][size=14pt][b]1. NOKTA (.)[/b][/size][/color] [color=purple][size=12pt][b]» Cümlenin sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Bu sabah çok erken uyandım. » Türk Dil Kurumu, 1932 yılında kurulmuştur. [color=purple][size=12pt][b]» Bazı kısaltmaların sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Cad. (cadde) » Alb. (albay) » İng. (İngilizce) » Prof. (profesör) » Dr. (doktor) » sf. (sıfat) [color=purple][size=12pt][b]» Sayılardan sonra, sıra bildirmek için “-ıncı, -inci” ekinin yerine konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Dayımlar bu apartmanın 10. katında oturuyor. » Bağdat, IV. Murat zamanında fethedildi. [color=red][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur. [b]Örnek[/b] » Törene 5, 6, 7 ve 8. sınıflar katıldı. [color=purple][size=12pt][b]» Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 1.          I.          A.            a. [color=purple][size=12pt][b] » Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Ablam 18.08.1988 tarihinde doğmuş. [color=red][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz. [b]Örnek[/b] » Atatürk 10 Kasım 1938’de vefat etti. (doğru) » Atatürk 10.Kasım.1938’de vefat etti. (yanlış) [color=red][size=12pt][b]» Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Toplantı yarın 13.30’da başlayacakmış. » Sınav pazar günü 09.15’te yapılacak [color=purple][size=12pt][b]» Bibliyografik künyelerin sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Erdoğan TÜCAN, Yaylalar, Gonca Yayınları, İstanbul, 2003. [color=purple][size=12pt][b]» Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 745.450, 14.365, 9.400 [color=purple][size=12pt][b]» Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 9.3 =27 [color=orange][size=14pt][b]2. VİRGÜL (,)[/b][/size][/color] [color=brown][size=12pt][b]» Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » İki katlı, bahçeli, mavi boyalı bir evleri vardı. cümlesinde virgül, sıfatların arasında kullanılmıştır. » Herkes fırtınadan, kardan, soğuktan korkar mı? cümlesinde virgül, dolaylı tümleçlerin arasında kullanılmıştır. [color=brown][size=12pt][b]» Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » İyilik et komşuna, iyilik gelsin başına. » Boyalarla oynamış, boyalan yüzüne gözüne bulaştırmıştı. [color=brown][size=12pt][b]» Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan ögeleri belirtmek için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Yaşar, o dar ve patika yollardan geçip yıllar önce terk ettiği köyüne özlem dolu bir şekilde dönüyordu. [color=brown][size=12pt][b]» Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Hiç kimse onun, Tamer’in, suçlu olduğuna inanmıyordu. cümlesine altı çizili bölüm ara sözdür. Bu ara sözün başında ve sonunda virgül kullanılmıştır. [color=brown][size=12pt][b]» Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Çadırları şu düzlüğe kuralım, dedi. [color=brown][size=12pt][b]» Konuşma çizgisinden önce konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Ahmet Usta çırağına, – Evladım 13-14 anahtarı ver, dedi. [color=brown][size=12pt][b]» Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren “hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette…” gibi kelimelerden sonra konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Olur, bu yıl tarlaya çavdar ekelim. » Evet, ikimiz de geliyoruz sinemaya. [color=brown][size=12pt][b]» Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Genç doktorun odasını sordu. [color=brown][size=12pt][b]cümlesinde anlam belirsizliği vardır. Çünkü bu cümlede “Doktor mu genç?”yoksa “Genç biri doktorun odasını mı soruyor?” belli değildir. İşte bu belirsizliği gidermek için genç sözcüğünden sonra virgül kullanılır:[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Genç, doktorun odasını sordu. [color=brown][size=12pt][b]» Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Çocuklar, müzeye girerken sırayı bozmayalım. [color=brown][size=12pt][b]» Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Cahit Sıtkı TARANCI, Otuz Beş Yaş, Can Yayınları, İstanbul, 1995. [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Metin içinde ve, veya, yahut bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz. [b]Örnek[/b] » Dört veya beşinci atışında oku hedefe isabet ettirdi. [color=red][size=12pt][b]UYARI:  [/b][/size][/color] Metin içinde tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz. [b]Örnek[/b] » Hem gider hem ağlar. » Ya kirayı öde ya da dükkânı hemen boşalt. [color=red][size=12pt][b]UYARI:  [/b][/size][/color] İkilemeler arasına virgül konmaz. [b]Örnek[/b] » Zaman ağır ağır ilerliyordu. (doğru) » Zaman ağır, ağır ilerliyordu. (yanlış) [color=red][size=12pt][b]UYARI:  [/b][/size][/color] Şart ekinden (-se / -sa) sonra virgül konmaz. [b]Örnek[/b] » Sıkı giyinmezsen dışarı çıkmana izin vermem. [color=red][size=12pt][b]UYARI:  [/b][/size][/color] Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılar “de / da” bağlacından sonra virgül konmaz. [b]Örnek[/b] » Sen razı olmasan da oraya ben de geleceğim. [color=red][size=12pt][b]UYARI:  [/b][/size][/color] Metin içinde zarf-fiil ekleri (-ip, -meden, -ince, -ken, -dikçe, -erek, -diğinde, -meksizin … ) ile oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konmaz. [b]Örnek[/b] » Süleyman, yanımızdan koşarak geçti. » Selam verip odasına geçti. [color=orange][size=14pt][b]3. İKİ NOKTA (:)[/b][/size][/color] [color=teal][size=12pt][b]» Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Bu zor soruyu sınıfta iki kişi bilmişti: Sibel ve Esma. [color=teal][size=12pt][b]» Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Aklın ve bilimin üç büyük düşmanı vardır: Fenalık, cahillik ve tembellik. [color=teal][size=12pt][b]» Edebî eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adından sonra konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Hacivat: Hoş geldin sevgili Karagöz’üm! Karagöz: Hoş bulduk kel kafalı kara üzüm! [color=teal][size=12pt][b]» Doğrudan yapılan aktarmalarda, aktarılan söz ya da yazıdan önce konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Yunus şöyle dedi: “Büyüyünce pilot olacağım.” Bu cümlede başkasından aktarılan bir söz vardır. Bu yüzden aktarılan sözden önce iki nokta kullanılmıştır. [color=teal][size=12pt][b]» Genel Ağ (internet) adreslerinde kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » http://www.dil-bilgisi.net [color=teal][size=12pt][b]» Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 49:7 = 7 [color=orange][size=14pt][b]4. NOKTALI VİRGÜL ( ; )[/b][/size][/color] [color=navy][size=12pt][b]» Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Erkek çocuklara Fatih, Osman, Murat; kız çocuklara ise Buse, Meryem, Havva adları verilir. [color=navy][size=12pt][size=12pt][b]» Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.[/b][/size][/size][/color] [b]Örnek[/b] » At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır. [color=navy][size=12pt][b]» Cümleleri birbirine bağlayan “ama, fakat, lâkin, çünkü” gibi bağlaçlardan önce konabilir.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Konuşuyorum; çünkü gerçekleri siz de bilmelisiniz. [color=orange][size=14pt][b]5. ÜÇ NOKTA (…)[/b][/size][/color] [size=12pt][color=green][b]» Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.[/b][/color][/size] [b]Örnek[/b] » Tepeyi aşınca karşımızda kıpkırmızı gelincik tarlaları… [color=green][b][size=12pt]» Kaba sayıldığı için veya bir başka nedenle açıklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur.[/size][/b][/color] [b]Örnek[/b] » Bu sırrı sadece E… biliyor. » Kılavuzu karga olanın burnu b…tan kurtulmaz. [color=green][size=12pt][b]» Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümle­rin yerine konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » … Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! … Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, “Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar? … [color=green][size=12pt][b]» Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz! [color=green][size=12pt][b]» Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevap­larda kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » — Kimsin? — Ali. — Hangi Ali? — … — Sen misin, Ali usta? — Benim! [color=green][size=12pt][b]» Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Annesi onu bir bakışta tanıdı: — Osman… [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanılmaz. [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Ünlem ve soru işaretinden sonra üç nokta yerine iki nokta konulması yeterlidir. [b]Örnek[/b] » Nasıl da akşam oldu?.. [color=orange][size=14pt][b]6. SORU İŞARETİ (?)[/b][/size][/color] [color=maroon][size=12pt][b]» Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Affedersiniz, Üsküdar’a nasıl gidebilirim? » Söylediklerimi anladınız mı? [color=maroon][size=12pt][b]» Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Gümrükteki memur başını kaldırdı: — Adınız? [color=maroon][size=12pt][b]» Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Yunus Emre (Doğum yeri: ?) → (bilinmeyen) » 1496 (?) yılında doğan Fuzuli… → (kesin olmayan) » Dün akşam 5 saat (?) ders çalışmış. → (şüpheyle karşılanan) [color=red][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur. [b]Örnek[/b] » Yemeği mutfakta mı yiyelim, balkonda mı? [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Metin içinde “mı/mi” eki, cümleye zaman anlamı katıyorsa cümle sonuna soru işareti konmaz. [b]Örnek[/b] » Hava karardı mı eve gideriz. [color=orange][size=14pt][b]7. ÜNLEM İŞARETİ (!)[/b][/size][/color] [color=brown][size=12pt][b]» Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Su ne kadar da soğuk! » Ne mutlu sizin gibilere! [color=brown][size=12pt][b]» Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Dikkat et! Üzerine çamur sıçramasın. » Ey Türk gençliği! [color=red][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir. [b]Örnek[/b] » Eyvah! Yine geç kaldım. Eyvah, yine geç kaldım! [color=red][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır. [b]Örnek[/b] » Kendi hâlinde biriymiş (!) kimsenin işine burnunu sokmazmış (!) [color=orange][size=14pt][b]8. TIRNAK İŞARETİ (” “)[/b][/size][/color] [color=teal][size=12pt][b]» Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Peyami Safa: “Kendimize uygun eserler okuruz.“ der. [color=red][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır. Tırnaktan sonra cümle devam ediyorsa tırnak kapatılır ve cümle küçük harfle devam eder. [b]Örnek[/b] » Andre Gide: “Yazmaya başlayınca en zor şey samimi olmaktır.“ diyor. [color=teal][size=12pt][b]» Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » En yakınımız bile olsa “kaldırım“a “tretuvar“ diyene kızsak, “yer ayırtmak“ yerine “rezerve etme“yi kullananları affetmesek… [color=teal][size=12pt][b]» Cümle içerisinde kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Bu sıralar Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Dört Kanatlı Kuş“ adlı şiir kitabım okuyorum. [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Tırnak içine alınan sözlerden sonra kesme işareti kullanılmaz. [b]Örnek[/b] » Necip Fazıl’ın “Çile“sini okudunuz mu? [color=orange][size=14pt][b]9. KESME İŞARETİ (‘)[/b][/size][/color] [color=purple][size=12pt][b]» Özel isimlere getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Peyami Safa: “Kendimize uygun eserler okuruz.” der. » Elif Şafak‘ta, Cüneyt Arkın‘a → (Kişi adları, soyadları ve takma adlar) » Dünya‘nın, Mars‘a → (Gök bilimiyle ilgili adlar) » Çırağan Sarayı‘nın, Çanakkale Şehitleri Anıtı‘na → (Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adları) » Kaplumbağa Terbiyecisi‘nde, Kaşağı‘yı → (Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri adları) » Karabaş‘a, Minnoş‘u → (Hayvanlara verilen özel adlar) » Cumhuriyet Dönemi‘nde, Orta Çağ‘ın → (Akım, çağ ve dönem adları) [color=purple][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki (-lar, -ler) ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz. [b]Örnek[/b] » Türklük, Ahmetler, Hristiyanlıktan, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Atatürkçülüğün… [color=purple][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Kurum, kuruluş, kurul ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz. [b]Örnek[/b] » Türk Tarih Kurumuna, Et Balık Kurumunda [color=purple][size=12pt][b]» Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Fatma Hanım‘a, îdris Bey‘i [color=purple][size=12pt][b]» Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » ABD‘de kasırga, hayatı felce uğrattı. » Bu film, TV‘de ilk kez yayınlanıyor. [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra, kelimenin ve üs işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır. [b]Örnek[/b] » vb.leri, Alm.yı, cm²e (santimetre kareye) [color=purple][size=12pt][b]» Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Üniversiteden 1993‘te mezun olmuş. » İsterseniz 8‘inci kata çıkalım. [color=purple][size=12pt][b]» Şiirde veya konuşma sırasında seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kesme işareti [/b][/size][/color]kullanılır. [b]Örnek[/b] » Güzelliğin on par’etmez Bu bendeki aşk olmasa (Âşık Veysel) » N‘oldu da geri döndünüz? [color=purple][size=12pt][b]» Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » a‘dan z‘ye kadar, -lık‘la türetilmiş sözcükler [color=red][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Özel adlar için yay ayraç (parantez) içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılır. [b]Örnek[/b] » Yunus Emre’nin (1240?-1320), Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu) [color=orange][size=14pt][b]10. YAY AYRAÇ (PARANTEZ) (( ))[/b][/size][/color] [color=teal][size=12pt][b]» Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgisi olmayan açıklamalar için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Bu beldenin ormanlarını (Aslında orman demeye de bin şahit gerek.) yok olmaktan kurtarmalıyız. [color=red][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Yay ayraç içinde bulunan özel isimler ve yargı bildiren anlatımlar büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti getirilir. [color=teal][size=12pt][b]» Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Yaşlı kadın — (Ağır adımlarla yaklaştı.) Evladım, bana yardım eder misin? [color=teal][size=12pt][b]» Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Ne hasta bekler sabahı Ne taze ölüyü mezar Ne de şeytan bir günahı Seni beklediğim kadar (Necip Fazıl KISAKÜREK) [color=teal][size=12pt][b]» Yabancı sözcüklerin okunuşu yay ayraç içerisinde gösterilir.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Shakespeare (Şekspir) tiyatro yazarıdır. [color=teal][size=12pt][b]» Cümle içerisinde bir sözcüğün eş anlamlısı verildiğinde kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Şairler teşbih (benzetme) sanatına çok başvurur. [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Özel veya cins isme ait ek, ayraçtan önce yazılır. [b]Örnek[/b] » Cahit Sıtkı Tarancı’nın (1910 – 1954) bazı şiirlerini ezbere biliyorum.. [color=teal][size=12pt][b]» Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Adam, çok zeki (!) olduğunu söylüyor.. [color=teal][size=12pt][b]» Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını gös­termek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 1496 (?) yılında doğan Fuzuli… [color=orange][size=14pt][b]11. KISA ÇİZGİ (-)[/b][/size][/color] [color=purple][size=12pt][b]» Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satır sonuna konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bilmem. Havuzun suyu bulanık. Kanepe- lerde kimseler yok. [color=purple][size=12pt][b]» Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Vatanını -Türkiye’yi- çok özlemişti. [color=purple][size=12pt][b]» Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » mor-ar-t-acak-lar-mış » yol-cu-lar [color=purple][size=12pt][b]» Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » oyna-, ağlat-, bekle- [color=purple][size=12pt][b]» Eklerin başına konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Bu cümlede -de eki farklı bir işlevde kullanılmış. [color=purple][size=12pt][b]» Heceleri göstermek için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » du-var-da-ki » ak-şam-le-yin [color=purple][size=12pt][b]» Kelimeler veya sayılar arasında “-den…-a, ve, ile, ila, arasında” anlamlarını vermek için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 2013-2014 eğitim-öğretim yılı, » Fenerbahçe-Galatasaray karşılaşması » Türkçe-Fransızca Sözlük [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çizgi konmaz. [b]Örnek[/b] » On on beş dakika önce üç beş kişi buraya geldi. [color=purple][size=12pt][b]» Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » -2 °C [color=purple][size=12pt][b]» Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 50-20=30 [color=orange][size=14pt][b]12. UZUN ÇİZGİ (—)[/b][/size][/color] [color=brown][size=12pt][b]» Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Beyza sordu: — Herkes ekmek parası için çalışıyor da fırıncılar niçin çalışıyor? [color=brown][size=12pt][b]NOT: [/b][/size][/color] Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir. [b]Örnek[/b] » Sıtkı Bey — Kaleyi kurtarmak için daha güzel bir çare var. Gerçekten ölecek adam ister. İslam Bey — Ben daha ölmedim. (Namık Kemal) [color=red][size=12pt][b]UYARI: [/b][/size][/color] Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kul­lanılmaz. [b]Örnek[/b] » Sitem dolu bir ses tonuyla seslendi: “Niçin bizimle gelmedin?” [color=orange][size=14pt][b]13. EĞİK ÇİZGİ (/)[/b][/size][/color] [color=teal][size=12pt][b]» Yan yana yazılması gereken durumlarda mısraların arasına konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak / O benimdir, o benim milletimindir ancak. (Mehmet Akif Ersoy) [color=teal][size=12pt][b]» Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » Merdiven Sokağı No.: 34 / 3 Ladik / SAMSUN [color=teal][size=12pt][b]» Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 13/12/2013, 29/10/2023 [color=teal][size=12pt][b]» Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » -dık/-dik, -maz/-mez [color=teal][size=12pt][b]» Genel Ağ (internet) adreslerinde kullanılır.[/b][/size][/color] [b] Örnek[/b] » http://www.uyanangenclik.com/index.php/ [color=teal][size=12pt][b]» Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.[/b][/size][/color] [b]Örnek[/b] » 100/5 = 20