Konu: Radon - Ansiklopedik Bilgi

[D®agon]

Rodon, Fr. Radon, İng. Radon. Radon, periyodik cetvelin VIIIA grubunda yeralan soy gazdır. Radyumun radyoaktif bozunması sonucu meydana gelen, soy gazlar sınıfından bir elementtir. Simgesi Rn, atom numarası 86, atom ağırlığı 222 olan radon renksiz, doğada bütünüyle radyoaktif bir gazdır. -62 °C'ta kaynar; -71 °C'ta erir. 1900'de F. E. Dorn tarafından bulunmuş, 1908'de William Ramsay ve Robert Whytlaw-Gray tarafından yalıtılmıştır. Soy gazlar grubunun en son üyesi ve en ağırı olan radon, radyum tuzunun suyla işlenmesi sonunda, karışım durumunda bulunduğu hidrojen ve oksijenden, sıvılaştırılmış havadan geçerek ayrılır. Bilinen yirmiyi aşkın izotopunun başlıcaları arasında toryumun emanasyonu olan toron (220Rn), radyumun emanasyonu olan (222Rn) ve aktinyumun emanasyonu olan aktinon (219Rn) sayılabilir. Radon, radyumla berâber, tabiî bir radyoaktif element olan uranyum-238 kaynağına dayanır. Atom numarası 86, kütle numarası 222 olup Rn sembolüyle gösterilir. Aynı kütle numaralı iki önemli izotop daha vardır. Biri toron olup, toryum-232 radyoaktif bozunma zincirindedir. Diğeri de uranyum-235 zincirinden olan aktinondur. Özellikleri ve kullanılışı: Radon, oda sıcaklığında yoğunluğu 10 gram/litre olan renksiz bir gazdır. Erime noktası -71°C ve kaynama noktası da -62°C’dir. İnert (atıl) bir gaz olma tabiatından dolayı radyum ihtivâ eden bütün çözelti veya füzyonlarda açığa çıkar. Radyum tabiatta bulunduğu hâlde radon atmosferde bulunur. Radon, bir alfa tâneciği neşrederek yarılanma ömrü 3,85 gün olan radyum A’ya bozunur. Radyum A polonyumun bir izotopu olup, ardarda meydana gelen bozunma ürünleri katı maddelerin yüzeylerine yapışabilir ve atmosferden de kolaylıkla filtre edilebilir. On gramlık radyumdan hergün bir mm3 radon kazanılabilir. Yüksek radyoaktiflik gösteren radon, radyum çözeltilerinden pompalanır ve küçük tüplere kapatılır. Bu radyoaktif tüpler tıpta, radyoterapide kullanılır. Kezâ radon, radyoaktif maddelerin radyasyonlarının kimyâsal etkilerini incelemek maksadıyla da istifâde edilen bir maddedir.