Konu: Osmanlı’da Divan teşkilatı hangi padişah tarafından kaldırılmıştır?

[Bilgecan]

A) II.Osman(Genç) B) II.Süleyman C) II. Mahmut D) III. Selim [b]CEVAP:[/b] II. Mahmut [color=red][size=12pt]II. Mahmut (1808–1839) Islahatları - II.Mahmut Döneminde Yapılan Yenilikler[/size][/color] Askeri Alandaki Islahatlar ► Sekban-ı Cedit Ocağı kuruldu. ► Eşkinci Ocağı kuruldu. ► İlk kez askeri amaçlı nüfus sayımı yapıldı, sadece erkekler sayıldı. (1831). ► Yeniçeri Ocağı kaldırıldı (1826). Tarihte bu olaya “Vaka’yı Hayriye/Hayırlı Olay” denir. ► Yeniçeri Ocağı’nın yerine “Asakir-i Mansure-i Muhammediye” (Muhammed’in Övülmüş Askerleri) ordusu kuruldu. ► Tıp Okulu ve Harp Okulu kuruldu. NOT: Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ile padişahlar yeniden yönetime egemen olmuştur. Yapılacak ıslahatların önü açılmıştır. Yönetim Alanındaki Islahatlar ► Divan kaldırılarak yerine “nazırlılar/bakanlıklar” kuruldu. ► Memurlar, “iç işleri/dâhiliye” ve “dış işleri/hariciye” memurları olmak üzere ikiye ayrıldı. ► Askeri ve idari işleri düzenlemek için danışma meclisleri kuruldu. ► Dirlik sistemi (tımar ve zeamet) kaldırıldı, memurlara maaş bağlandı. ► Sened-i İttifak” imzalandı (Sened-i İttifak; II. Mahmut ile ayanlar [büyük toprak sahipleri] arasında imzalandı. Sened-i İttifak’a göre, ayanlar devlet otoritesini tanıyacak, ıslahatları benimseyecek, buna karşılık bulundukları bölgede vergi toplama hakkını elde edeceklerdi). NOT: Osmanlı Devleti’nde demokratikleşme alanında atılan ilk adım 1808 yılında imzalanan Sened-i İttifak’tır. Bu belge ile padişahın otoritesi ilk kez kısıtlanmıştı. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin ayanlara söz geçiremeyecek kadar zayıf olduğunu gösterir. Kültür ve Eğitim Alanındaki Islahatlar ► Ortaokul seviyesinde Rüştiye okulları açıldı. ► Medreselerin yanında Avrupa tarzında eğitim kurumları açıldı. Bu da kültür ikiliğine neden oldu. ► Enderun kaldırılarak yerine devlet adamı yetiştiren okul kuruldu. ► İlköğretim zorunlu oldu. ► İlk defa Avrupa’ya öğrenci gönderildi. ► Harp Okulu, Tıp Fakültesi ve Bando Okulu açıldı. ► Takvim-i Vakayi” adıyla ilk resmi gazete çıkarıldı. Sosyal Alanda Yapılan Islahatlar ► Müsadere Usulü, yani devletin vatandaşların mallarına el koyması uygulaması kaldırıldı. ► İlk Posta ve Polis örgütü kuruldu. ► İlk Karantina Sistemi ve Sağlık Örgütü oluşturuldu. ► Kıyafette değişiklikler ve düzenlemeler yapıldı. Memurlara fes ve pantolon uygulaması getirildi. ► Devlet dairelerine padişah portresi asılması uygulaması getirildi. Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar ► Yerli malı kullanımı teşvik edildi, memur ve asker elbiselerinin yerli kumaştan yapılması emredildi. ► Yerli üretimi arttırmak amacıyla yerli üreticiye gümrük kolaylığı sağlandı. NOT: Her alanda (ekonomik, sosyal, askeri, eğitim gibi) ıslahat yapan tek padişah II. Mahmut’tur. NOT: 17. yüzyılda Avrupa örnek alınmamış, yapılan ıslahatlar yüzeysel olmuş, padişahın hayatıyla sınırlı kalmış, ayaklanmalar şiddet ve korkuyla bastırılmaya çalışılmıştır. 18. ve 19. yüzyılda yapılan ıslahatlarda Avrupa örnek alınmış, gerilemenin nedenleri araştırılmıştı.