Konu: AÖL (Açık Öğretim Lisesi) Ders Notları-Dil Ve Anlatım 7

[D®agon]

*Bir kimsenin yaşam öyküsünün kendi anlatmasıyla oluşan esere (Otobiyografi)’denir. *Fabl’ın özellikleri ; -Ders verme amaclıdır, -kahramanları bitkiler cansız varlıklar ve özelliklede hayvanları konu eder.-Sonun her zaman bir kıssadan hisse vardır. *15.Yüzyıl şairi şeyhinin bu eserindeki kişiler insan huy ve ihtiraslarını simgeleyen eşekler ve öküzlerdir. Hikaye manzumdur mizahi bir dilde kaleme alınmıştır. Vermek istediği ibret dersinide şu dille acılmamıştır ; ‘’boynuz umdur kulaktan ayrıldım’’ diyerek özetlediği eserin adı (Harname)’dir. *Fabl türünün ilk temsilcileri; 1- Beydaba 2-Aisopos 3-Lafontaine )’dir. (Maupassant x)’değildir. *Jean jack’ın çoçukların eğitiminde fabl’ın kullanılmasına karşı çıkmasının sebebi (Çoçuklarca yanlış yorumlanması)’dır. *Halk ile Destanı birbirinden ayıran özellikler; -Anlatım tam olarak düz yazıyla sürdürülmesi, -Toplum katmanları arasında çatışmanın dile getirilmesi, -Olan üstü olayların azaltılması )’dır. (olayların bir anlatıcı tarafından anlatılması x)’değildir. *Çehov hikayelerinin özelliklerinden biride ( bu tarz hikayelere durum hikayeside denir ) olması’dır. *’’Ayaşşlı ve kiracıları’’ adlı romanın yazarı (Mendul Şevket Esendal)’dır. *Roman (masal destan fabl)’a göre en yeni olarak anılır. *LEİTMOTİF: batı tekniği ile anlatım tekniği demektir. Özelliği ise ; (batı romanında sık başvurulan bu anlatım tekniği bir alıntınınbir davranış biçminin yadabelli bir özelliğin roman boyunca sürekli boyunca yenilenmesidir. Atilla ilhanın ‘’Der saadette sabah ezanları’’adlı romanı bu teknikte yazılmıştır. [b]*Postmodernist romanın özellikleri;[/b] -Sanat bir tür oyun olarak gürülür, -Çok seslilik ve çoğulculuk önem kazanır, -Farklı anlatım Türkleri aynı metin içerisinde verilir. Roman gercek hayatın verilmesi savunulur x)yanlıştır. *Türk edebiyatının ilk yerli romanının adı ; taşuki Talat ve Fitnat )’eseridir. *Tiyatro eserinde kişilerin kimliklerinin ve olayla olan ilgilerinin anlattığı bölüme (serim)’denir. *Karagöz oyununun tipleri (çelebi-zenne-tuzsuz delibekir)’dir (kavuklu x)’değildir. *Türk tiyatrosunda çağdaş tiyatro tekniğine uygun olarak yazılan ilk önemli eser (Şairin evlenmesi)’dir. *Masalların birkaç özelliklerinden birileride şunlarıdır ; –Anlatıcıları genellikle hanımardır- Tek kaynağı yoktur,-İçerisinde halk edebiyatının diyer örneklerine rastlanır. (-3birlik kuralına uygun olmas gerekir. X)’değildir. *Saatleri ayarlama endüstrisi’’ adlı romanın yazarı (Ahmet Hamdi Tampınar)’dır. *Fabl türüne yazılmış eserlerden örnekler (Kralın sarayı-geyikle asma-atmaca ile bülbül) (ayyaş ile kiracıları x)’değildir. *Çağdaş tyatro tekniğine uygun olarak yazılan türk edebiyatının ilk eseri (Şaiirin evlenmesi)’dir. *Masalları bastırılmış istekleri düşmüş biçimde ortaya çıkması olarak açıklayan kişi ((sigmud Freud)’dur. *Teşhis kişileştirme ve intak (konuşturma) sanatlarının kullanıldığı masal türü (hayvan masalları)’dır. *Karagöz bir gölge oyunudur. *Eserler ve eşlemeleri; -Moliere-cimri -gogol-müfettiş -Aristophanes-atlılard ve kurbağalar)’dır. (shakespare- hastalık hastası x)’değildir. *Operetin daha hafif fakat hiciv alay eleştiridolu bir çeşidi olan müziki oyun (revü)’dür. *Bir kişinin kendi başından geçen veya tanık olduğu olayları anlattığı eserlere (anı)’denir. *Seyircide acıma ve korku duyguları uyandırarak ruhu tutkularında temizlemek amacıyla kaleme alınan tiyatro eseri (Tragendya)’denir. *Geleneksel halk tiyatrosu türlerinden olanlar (karagöz- ortaoyunu- köy seyirlik oyunları)’dır. (halk younları x)’değildir. *Roman sanatının ilk başarılı örneği sayılan ve 17.yüzyılda kaleme alınan don Kişotun yazarı (Cervantes)’dir. *Çehov tarzında hikaye bütün güçünü olaydan almaz. *Batı masallar üzerinde ilk sistemli araştırmalar (19y.yılda )yapılmıştır. *Kerem ile aslı eserinin türü (Halk hikayesi)’dir. *Fabl türünün batıdaki temsilcileri –Ezop-Lafontaine-Hesiodos)’tur. (beydeba x)’değildir. *Biyografi türünde yazılmış eserler (halk hikayelerıne kaynaklık etmez (tarihe-eleştiriye ve edebiyat tarihine eder). *Halk arasında seçilmiş tiplerin serüvenlerini konu edinen masal türü (Gerçekçi)’dir. (zincirleme- yalanlama olağanüsütü x)’değildir. *Poetika adlı adlı ünlü eserinde tregendya ve komedi türlerinden ilk olarak söz eden ünlü düşünür (Aristotales)’tır. *Karekter komedyası sayılan eserlerden biride (cimri (moliere)’dir. *Eski yunan tregendya yazarları (sophokles-evripides-aiskhylos)’tur (corneillex)’değildir. *Medaahlık ; sahne ve dekoru yoktur—yalnız Türkler arasında değil doğu ve İslam ülklerindede yaılmıştır—hareketten cok ses taklidi jest ve mimklere dayanır. (pişakar ve kavuklu adlarında iki baş kişisi vardı )’yanlıştır. *Mahavverenin alamı (karagöz ve Hacivat arasındaki atışmadan oluşur asıl konuyla bağlantısı yoktur, karagöz oyunlarının iki ana bölümünden biridir. [b]*Tregenyanın özellikleri; [/b] -erdeme ve ahlaka üstün değer verilir -nazım yazılır—baştan sona kadar ciddi bir hava içinde geçer(kişileri sıradan insanlardır.x)’denir . *Masal derleyen şairler (eflatun cem güney-tahir alangu- ziya Gökalp)’dir (orhanveli kanıkx) değildir. *İnsan bilincinin işleyişine uyarak dağınık parçalar halinde iç monologlara yer verilir.james Joyce 1922^de yayımlanan ‘’ulysses’’adlı romanı bu tekniğindoruklarınından sayılmaktadır. Çağdaş batı romanlarında kullanılan bu kullanılan bu anlatım tekniği (biliç akımı)dır. *Masal derleyen şairlerimiz (ziya Gökalp -Tahir alungu –eflatun cem güney)’dir (Orhan veli kanı x)’değildir. [b]*Maupasant tarzı hikayeleri ve özellikleri ;[/b] -cok gelişkin bi giriş gelişme ve sonuc bölümü vardır,- -okuyucunun hayal gücüne fazla yer bırakılmaz- -kahramanları yazar tarafından secılmıs özel ınsanlardan olusur’dır. *’’Ayyaş –ile- Kiracısı’’ adlı romanın hikayesi ;yeni yapılmıs bır apartmanın bir katındakı odayı kıralayanların çeşitli kesimlerinden insanarın bir biriyle olan ılıskılerı ve yasadıkları olaylardır. *TREGENDYA’nın özellikleri;nazımla yazılır- erdeme ve ahlaka üstün değer verir *seyircide korku ve acıma duygularını uyandırmak tutkularından kurtarmak amaçlıdır, -eser baştan sona ciddi bir hava içindegeçer. *vurmak yaralamak gıbı olaylar eyircinin hözü önunde rahatıklıkla sergılenir x)’yanlıstır *Orta oyununun tarih içinde aldığı isimler (meydan oyunu-kol oyunu- zuhuri)’dir. (hayal zıl x)’değildir. *Toplumun gülünç ve aksak yanlarını gösteren kemedyalara verilen isime (Töre)’denir. *’’Emekli’’ adlı tiytro oyunu (Behçet Necatigil)’e aittir. *Çeviri ve uyarlama yoluyla Türkçeye kazandırılan masallar (sinbatname-bahtiyarname-kelile ve dinme)’dir. (yıldız cocugu x)’değildir. *İlk yerli romanımız olan taşuki Talat ve Fitnatı yazan (Şemsettin sami)’dir. *Anadolu konularını işleyerek köy ve kasabalardaki yaşamı ve insanları sorunlarını dıle getiren roman yazarımız (Yaşar kemal)’dir. *Tregendyada bulunanlar (koro-monolog-tirad)’dır. (komedi x)’değildir. *Haldun tanerin Keşanlı ali destanı’’ adlı eserinin türü (Epik tiyatrodur). *Absürt tiyatro; ile ilgili özellikler; kaıplaşmıs gerceklere karşı cıkmak- insanı düşündürmek-tabiattan ve mantıktan uzaklaşmak )’dır (seyirciyi sahneye yabancılaştırmak x)’değildir. *Karagöz ve Hacivat atışmaarından oluşur karagöz oyunarında ıkı ana bölümden biridir konuyla alakası yoktur (muhavere)’dir. *Çehov tarzı hikayenın edebiyatımızdakı ılk temsilcisi (mendul şefket esendaldır). *Drematik bir eserde başlıca iki öğe (olay ve kişiler)’dir. *Operetin daha hafif fakat hiciv alay eleştiri dolu bir çeşidi olan müzikli oyun (revü)’dir. *Bilimsel bir konuyu veya bir kimsenin yaşamını kişiliğini ve eserini ayrıntılı olarak ınceleyen bılım dalına (monografi)’denir. *İnsanoğlunun tarih sahnesinde gördüğü ilkdevirden itibaren ayrı coğrafi e kavımler arasında doğup gelişen inanç adet meramimlerinin az cok rolü olan masalın adı (Efsane)’dir. *Roman sanatının ilk başarılı örneği (Don kişot)’tur. *GÖRECE ZAMAN ANLAYIŞI (çağdaş batı romanında kullanılan bu anlatım tekniği romanda anlatılan konusunun süresine günlerine hatta saatleri ındirgemekte olmasına denir. *her zaman ve her yerde rastlanılabıken insan kusurlarını belli tiplerde göstererek ahnede gülüç bir şekilde seyirciye aktarılan komedyalara (karekter komedyası)’adı verilir. *Orhan pauğa ait eserler (kara kitap-benim adım kırmızı-yeni hayat)’dır. *Dramatik bir eserde konunun ana bölümlerinden her birine (perde)’denir. *Beşaltı dakıkaya sığdırılan tablolar halınde sunulan, kısa müzikli oyunlara(skeç) oyunlardır. *Leitmotiv tekniği ile yazılmış bir eserde (dersaadette sabah ezanları)’dır. *Türk tiyatro türünün ilk örnekleri (Tanzimat dönemi türk edebiyatı )dönemlerinde verilmiştir. *Noktalama işaretlerinin kulanıldıgı tiyatro eseri (şairin evlenmesi)’dir. *çektiği sıkıntılarda uyuya kalır rüyasında aşık olacagı kızın resmini görürü (hikayesi ((kerem ile aslıya)) ya aittir. *Roman türüne eser veren şaiirer (Hüseyin rahmi gürpınar’dır-halide edip Adıvar-halit zıyausaklıgıl)’dir. (Yahya kema Beyatlı x)’değildir. *Gazete küpürleri radyo haber gibi farklı metinlerib bir araya getirmesi roman anlatım tekniğine (montaj)’denir. *Tütk tiyatrosunun ünlü meddahları ;; (Mustafa çokyedi reis- tifli Ahmet çelebi-harman dansı )’dır (hayali menduhx )’değildir. *Beş kişili ‘’Pişekar ve ‘’kavuklu’ olan geleneksel tiyatro bir (orta oyun)’unudur. *Halk ikayesinin özelikleri ; -olaylar nesirle anlatılır- toplumdan konular işlenir- içinde türküler saz eşliğinde sölenilir (olağgan üstü öğelere agırlık verilir x)’değildir. *2006 Yılında Nobel ödülü aolan şairimiz (Orhan pamuk)’tur. *Kahramanlık hikayeler (eşref bey—latif şah—Köroğlu)’dur. (aşık garip x)’değildir. *Oğuz atayın ‘’tutunamayanlar’’ adlı romanın anlatım tekniği (bilinç akımı)’dır. *Gogol’ün ‘’müfettiş ‘’ adlı oyunu komedyas (töre)’dir. *(Dram) gülünç bayağı korkunç olaylarla açıklı ince ve güzel olayları iç içe anlatılan bir tiyatro türüdür. *Masalların kaynağı halk efsanelerinden alan eserlerini otobiyaogrfik öğeğler kullanarak ve kişisel üslupla oluşturan Danimarkalı yazar (Hans christian andersen)’dir. *Behçet necatigilin ‘’amakli’’ adlı eseri (radyo oyunları )türüne örnektir. *Batı dillerinen yapılan ilk çeviri romanları (monte Kristo—telemak—robenson crusoe)’Dir. (ulyesessx)’değildir. *Olayları merak uyandıracak ve şaşırtacak biçimde düzenlenerek güldürmekten başka amaç gütmeyen komedya türü (entirika komedyası)’dır.