Şiir -Olay cevresinde oluşan edebi metinler
Anlatmaya bağlı metinler : Destan,masal, halk hikayesi, mesnevi, mazum hikaye, hikaye, roman
Gösterilmeye baglı edebi metinler.
Modern Türk tiyatrosu : Komedi, Dram, Trajedi
Geleneksel Türk tiyatrosu : Orta oyun, Karağöz, Köy tiyatrosu
Ögretici metinler
Tarihi metinler, Felsefi metinler, Bilimsel metinler, Gazete çevrsinde gelişen metinler, Kişisel hayatı konu alan metinler
[b]SANAT METİNLERİ[/b]
-Gerçekleri sanatçının hayal, dugu ve düşünce dünyasında yeniden yorumlanması ve şekillenmesiyle meydana gelir -Sanat metinlerine edebi metinler’de denir -Bu metinlerde estetik ön plandadır. -Sezdirmek ve hissettirmek esastır -Her okundugunda yeniden yorumlanmaya açıktır. -Edebi bilmin içerisinde yer alır
Sanat metni kendi içerisinde
A) Şiir (coşku ve heyecanı dile getiren metinler B) Olay çevresinde oluşan metinler olarak iki gruba ayrılır.
Çoşku ve heyecanı dile getiren metinler : Duyguları izlenimleri coşkuları dilsel bir anlatım içide ve özellikle dizeler halinde rimlerle uyumlarla ve imgelerle açıklayan metilerdir
Olay çeversinde oluşan metinler
Kurmacının ( hayal ürünü) imkanlarından yararlanılır Yoruma dayalıdır. Bir olay örgüsü vadır. Kişi zaman, mekan gibi ögeler yer alır. İnsana özgü somut durumlar soyutlaştırılır
Ögretici metinler
Amaç gerçegin yeniden yorumlanması degil olduğu gibi anlatılmasıdır. Önemli olan okuyucuyla bilgi vermek bilgi paylaşmaktır. Ögretici metinlerde ifadeler açık ve nettir. Her okudugunda farklı yorumlanmaz.
Tarihi metinler : Tarihi konuları anlatan ve belgelere dayanan metinlerdir. Felsefi metinler : Felsefe konularını anlatan metinlerdir Bilimsel metinler : Bilimsel gelişmeleri anlatan metinlerdir.
Gazete ve cevresinde gelişen metinler : Makale, Deneme, Sohbet, Fıkra, Eleştiri, Haber yazısı, Röpörtaj
Mektup : Bir haberi, dileği, veya duyğuyu bir başkasına iletmek için yazılmış yazıya denir.
Edebi mektuplar : İş mektupları : Resmi mektuplar : Özel mektuplar :
Mektup yazmada önemli notlar.
Mektup kagıdı temiz ve çizgisiz olmalı. Kagıdın sag üst kısmında tarih ve yer yazmalı Mektup bitince sag alt köşesi imzalanmalı. Mektup yazmanın nedenleri giriş bölümünde açıklanır.
Dilekçe : Bir istegi bildirmek bir şikayeti duyurmak veya herhangi bir konuda bilgi vermek amacıyla resmi veya özel kurumlara yazılan yazılara denir
Dilekçe yazarken dikkat edilecek hususlar
Dilekçe metini kısa ve öz olarak belirtilir Gereksiz ayrıntıya yer verilmez Dilekçe kurşun kalemle veya tükenmez kalemle yazılmaz. Bilgisayar ve daktilo ya da sihay veya mavi dolma kalemle yazılır. Anlatımın yalın ve duru olmasına özen gösterilir. Hangi kuruma verilecekse makamın adı başta yazmalı. Sol alt köşede adres yazmalı
Günlük : Bir kişinin duygu düşünce ve gözlemlerini günü gününe yazdığı yazılara denir.
Yazıldıgı günün tarihini taşır. Yazılar inandırıcı olur. Anlatılanlar içtenlikle ifade edilir. Kişisel ve özeldir Yazılan ve anlatılanlar arasında zaman farkı söz konusu degildir. Kişinin yazmak istedikleri ile oluşur
Anı (Hatıra) : Bir yazarın içinde yaşadıgı yada tanık oldugu olayları anlattıgı yazılardır.
Yaşanmış olayları konu alır Ögretici ve bilgi vericidir. Anlatılanlar belgelerle kanıtlanmak zorunda degil.
Biyografi : Sanatta, edebiyatda, bilimde,i politika veya başka alanlarda tanınmış kişilerin yaşamlarını anlatan yazılardır
Biyografisi yazılacak kişinin eserleri, röpörtajları, söyleyişleri vb. Hakkındaki yazılar, hatıralar, kitaplar vb Ansiklobediler, internetin ilgili siteleri, diger biyografileri Kişinin yakın arkadaşları, meslektaşları Belge ve fotograflar vb. Otobiyografi : Bir kimsenin yaşam öyküsünü kendisinin yazmasıyla oluşan eserlere denir. Monografi : Bilimsel bir konu üzerinde veya bir kimsein yaşamını, kişiligini, eserlerini ayrıntılı olarak inceleyen eserlere denir.
Fıkra: Gazetelerde güncel özelligi olan konuları begendirme geregi duymadan kişisel bir görüş olarak açıklayan kısa yazılardır
Her konuda yazılabilir. Düşünce agırlıklıdır. Dil anlaşılır.
Makale : Bir konuda bilgi verirken veya bir gerçegi savunurken türlü kanıtlardan faydalanan bunları bilimsel bir birçimde inceleyen gazete ve dergi yazılarına denir.
Temel ögesi düşüncedir.
Haber yazısı : Toplumda veya tabiyatda meydana gelen çeşitli olayları durum ve görüşmelerle ilgili bilgi ve duyuruların yer aldığı yazılara denir.
Siyasal haber yazıları Sanat ie ilgili haber yazıları Ekonomi ile ilgili haber yazıları Spor il ilgili haber yazıları Bilimsel ve teknik haber yazıları Sosyal haber yazıları
Özellikleri
Haber yazıları günlük ve önemli olması gerekir. Haberler doğru olmalıdır. Kolay anlaşılır akıcı açık ve duru olmalıdır. Anlatılanlar ilgi çekici olmalıdır. Yanlış anlaşılmalara yer verilecek cümlelerden kaçınılmalıdır.
Gezi yazısı : Bir kişinin gezip gördüğü yerlerden edindiği izlenimleri, bilgileri aktardığı yazılara denir.
Görülen yerlerin kültürel özelliklerinden yararlanılır. Gezilen yerlerin tarihi özellikleri ve yaşam biçimlerine yer verilir. Betimlemelerden yararlanılır. Yazarın seçiciligi önemlidir.
Deneme : Bir yazarın özgürce seçtiği her hangi bir konu üzerinde kesin yargılara varmadan görüş ve düşüncelerini serbestçe anlattıgı yazılara denir.
Denemenin amacı
Okuyucuyu düşünmeye yöneltmek Hayatın gerçeklerini ortaya koymak Kültür alanındaki değişim ve gelişmeleri fark ettirmek Birey ve toplum ilişkisini dile getirmek.
Denemenin özellikleri
Denemede konu özgürce seçilir İnsan ve toplumu ilgilendiren her şey konu olabilir. Ele alınan konu içtenlikle anlatılır. Dili dogru ve güzel kullanılır. Kendisiyle konuşur gibi yazar Kendi duyguları dışında başkalarının düşüncelerine saygı duyar Düşünce ufku geniş ve kendine özgi bilgi birikimine sahiptir
Sohbet : Konuşup görüşme anlamına gelir.
Makale planıyla bir söyleşi havası içinde yazarın kişisel görüş ve düşüncelerini anlattıgı yazılara denir.
Bir kimse ile konuşur gibi yazılır Anlatım samimi konuşma şeklinde olur. Günlük sanat olayları ve genel konuları ele alır. Yazarın nükteleri ve içtenliği anlatılanları çekici hale getirir.
AHMET HAŞİM (1884- 1933)
Şiirleri : Göl saatleri, piyale Fıkra ve sohbetleri : Bize göre, Gurbahane-i laklakan Gezi yazısı : Frankfurt Seyahatnamesi
NURULLAH ATAÇ
Eserleri : Günlerin getirdigi, karalama defteri, sözden söze
DOSTOYESKİ (1821 – 1881)
Rus romancı ve öykücüdür Eserleri : insancıklar, Öteki, Ev saibesi, Beyaz geceler, Bir yufka yürekli, Netoçka, Nezvanova, Ezilenler, Yeraltından notlar, Suç ve Ceza, Kumarbaz, Budala, Ebedi koca, Ecinniler, Delikanlı, Ölü bir evden hatıralar.
FRANSIZ KAFA
1883 yılında dogdu Eserleri : Bir savaş tasviri, Taşrada düğün hazırlıkları, Değişim
SELAH BİRSEL
Eserleri : Dünya işleri, hacivatın karısı, ases, kikirik name, haydar haydar, köçekler
Fransız edebiyatı : Motaigne İngiliz edebiyatı : Bacon (beykın)
İMLA KURALLARI
Noktalı virgül:Bağlı cümleleri ayırmak için kullanılır
İki nokta: örneklerden önce kullanılır Açıklanma yapılacak cümlelerde kullanılır Konuşma metinlerinde konuşan kişileri belirten isimlerden sonra kullanılır
|