1. Mükellefin yaratanına karşı saygı ve itaatini simgeleyen, dinin yapılmasını istediği belirli ve düzenli bir takım söz ve davranışlara ne ad verilir? A) İbâdât B) Müctehid C) Muâmelât D) İstifda E) Ukûbât
Çözüm: İbâdât, ibâdet kelimesinin çoğulu olup “ibadetler” demektir. İbadet kelimesi en genel anlamıyla mükellefin yaratanına karşı saygı ve itaatini simgeleyen, dinin yapılmasını istediği belirli ve düzenli bir takım söz ve davranışlardır. Doğru cevap A’dır.
2. Bütün fıkıh kitapları ibâdât ana bölümü altındaki konularla başlar ve genellikle ilk olarak hangi bölüm incelenir? A) kitâbu’t-tahâre B) kitâbu’s-salât C) kitâbu’z-zekât D) kitâbu’s-savm E) kitâbu’l-hacc
Çözüm: Bütün fıkıh kitapları ibâdât ana bölümü altındaki konularla başlar ve genellikle ilk olarak temizlik bölümü (kitâbu’t-tahâre) incelenir. Bundan sonra dört temel ibadet olan namaz, zekât, oruc ve hac, her biri müstakil bir başlıkta (kitâbu’s-salât, kitâbu’z-zekât, kitâbu’s-savm, kitâbu’l-hacc) tüm detaylarıyla ele alınır. Doğru cevap A’dır.
3. Aşağıdakilerden hangisi kamu hukukunun dallarından değildir? A) Anayasa Hukuku B) Ceza Hukuku C) İdare Hukuku D) Mali Hukuk E) Ticaret Hukuku
Çözüm: Kamu hukuku şu dallara ayrılır: 1. Anayasa hukuku, 2. İdare Hukuku, 3. Ceza Hukuku ve Ceza Yargılama Hukuku, 4. Mâlî Hukuk, 5. Devletler Umumi Hukuku, 6. İş Hukuku. Ticaret Hukuku ise Özel Hukuk içerisindedir. Doğru cevap E’dir.
4. Şer’î yöntemlerle hayvan kesimini ele alan bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A) Kitâbu’l-eymân B) Kitâbu’l-hazr ve’l-ibâha C) Kitâbu’l-eşribe ve’l-et’ıme D) Kitâbu’l-udhiye E) Kitâbu’z-zebâih
Çözüm: Kitâbu’l-eymân: Yeminler bölümü; Kitâbu’zzebâih: Şer’î yöntemlerle hayvan kesimi; Kitâbu’l-udhiye: kurban bölümü; Kitâbu’l-eşribe ve’l-et’ıme: İçilmesi ve yenilmesi helal ya da haram olan şeyler bölümü; Kitâbu’s-sayd: av ve avcılık bölümü; Kitâbu’l-hazr ve’libâha: bazen Kitâbu’l-kerâhiyye ve’l-istihsân adıyla da geçen bu başlık, çoğunlukla yukarıdaki bölümlerde ele alınmayan helal veya haram olan şeyleri ele alır. Doğru cevap E’dir.
5. Şahısların normal medeni ilişkilerini ve hukuki işlemlerini ifade eden terim aşağıdakilerden hangisidir? A) İbâdât B) Müctehid C) Muâmelât D) İstifda E) Ukûbât
Çözüm: Muâmelât kelimesi klasik bir tanıma göre “şahısların yaşamlarındaki normal ihtiyaçlarını gideren ve onlara fayda temin eden 157 ilişkileri düzenleyen hükümler” olarak tanımlanmıştır. (İbn Abidin, IV, 50) Başka bir ifadeyle tekrarlarsak, muâmelât, şahısların normal medeni ilişkilerini ve hukuki işlemlerini ifade eder. Bu nedenle doğru cevap C’dir.
6. Aşağıdakilerden hangisi Fıkıh kitaplarında Muhâsemat konu başlığı altına dahil edebileceğimiz bölümlerden değildir? A) Kitâbu’l-eymân B) Kitâbu edebi’l-kâdî C) Kitâbu’ş-şehâdât D) Kitâbu’l-vekâle E) Kitâbu’d-da’vâ
Çözüm: Fıkıh kitaplarında Muhâsemat konu başlığı altına dahil edebileceğimiz bölümlerin bazıları şunlardır: Kitâbu edebi’l-kâdî (hakimlerin takip edeceği yargılama usûlü bölümü), Kitâbu’ş-şehâdât (şahitlikler bölümü), Kitâbu’l-vekâle (Vekalet bölümü ve özellikle “davaya vekalet” bâbı), Kitâbu’d-da’vâ (dava bölümü), Kitâbu’likrâr (ikrar/itiraf bölümü), Kitâbu’s-sulh (sulh bölümü). Bu nedenle doğru cevap A’dır.
7. Bir kişinin sözlü tasarruflarını kısıtlama bölümü olarak adlandırılan bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A) Kitâbu’l-hacr B) Kitâbu’lmefkud C) Kitâbu’lme’zûn D) Kitâbu’l-itâk E) Kitâbu’l-mukâteb
Çözüm: Kitâbu’l-hacr (bir kişinin sözlü tasarruflarını kısıtlama bölümü), Kitâbu’lmefkud (kendisinden haber alınamayan kaybolmuş kişi bölümü), Kitâbu’lme’zûn (tasarruflar kısıtlanmış kişilere akit yapma hakkının verilmesi veya hacr altına alınmış kişinin hacrini kaldırma bölümü), Kitâbu’l-itâk (köle azat etme bölümü), Kitâbu’lmukâteb (köleyle yapılan özgürlük sözleşmesi bölümü). Doğru cevap A’dır.
8. İslam hukuku açısından düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi ceza hukuku olarak düşünülebilir? A) İbâdât B) Müctehid C) Muâmelât D) İstifda E) Ukûbât
Çözüm: Klasik fıkıh kitaplarının genellikle son kısımlarında yer alan bölümler ukûbât ana başlığına dâhildir. Ukûbât kelimesi, ceza anlamına gelen ukûbe kelimesinin çoğuludur. Bu alanı ifade için bazen ‘caydırıcı cezalar’ anlamına gelen “mezâcir” kelimesi de kullanılır. Bu sebeple bu ana bölüm öncelikli olarak ceza hukuku alanına giren konuları, yani İslam hukuku açısından suç kabul edilen fiilleri, bunlara verilecek cezaları ve bu cezaların nasıl uygulanacağını ele almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E’dir.
9. “Bu alandaki eserlerde şeklen birbirine benzeyen ancak hükümleri farklı olan fıkhi meseleler ele alınır” şeklinde tanımlanan tür aşağıdakilerden hangisidir? A) Ahkâm ayetleri ve ahkam hadisleri türü B) Edebü’l-kâdi türü C) Fıkıh tarihi türü D) Kavaid türü E) Hilâf ve hilafiyât türü
Çözüm: Kavaid türü altına sokabileceğimiz başka bir alt tür de el-Furûk adıyla yazılan eserlerdir. Bu alandaki eserlerde şeklen birbirine benzeyen ancak hükümleri farklı olan fıkhi meseleler ele alınır. Bu meselelerin kaynak, hüküm ve illetleri arasındaki farklar sistemli bir şekilde belirlenerek benzer meselelerin neden ayrı hükümler aldığı noktasında fakîhte bir içgörü oluşması amaçlanır. Buna göre doğru cevap D’dir.
10. Çorak /ölü arazilerin tarıma ve kullanıma açılması bölümü aşağıdakilerden hangisidir? A) Kitâbu’ş-şüf’a B) Kitâbu’l-kısmet C) Kitâbu ihyâi’l-mevât D) Kitâbu’r-rehn E) Kitâbu’ş-şerike
Çözüm: Kitâbu’ş-şüf’a (Şüf’a/önalım hakkı bölümü); Kitâbu’l-kısmet (ortak malların taksimi bölümü), Kitâbu ihyâi’l-mevât (çorak /ölü arazilerin tarıma ve kullanıma açılması bölümü), Kitâbu’r-rehn (rehin bölümü) ve kısmen Kitâbu’ş-şerike (ortaklık bölümü). Doğru cevap C’dir.
|