Konu: Namaz Kılmanın Mekruh Olduğu Vakitler

[Ders Hocası]

Bazı vakitler vardır ki, bu vakitlerde namaz kılmak yasaklanmıştır. Bu vakitlere “mekruh vakitler” veya “kerâhet vakti” denir ve şunlardır: 1. Güneşin doğmasından bir veya iki mızrak boyu yükselmesine kadar olan vakit. Güneşin bir veya iki mızrak boyu yani beş derece yükselmesi demektir ki, güneşin doğuşundan itibaren yaklaşık otuz dakika sürer. Temkin süresi de buna eklenirse, güneşin doğuşundan itibaren yaklaşık 40-50 dakika kadar bir süre namaz kılınmamalıdır. Bu süreden sonra kerâhet vakti çıkmış olur. Artık istenilen nâfile veya kazâ namazları kılınabilir. Kerâhet vaktinin çıkıp çıkmadığı basit bir usûlle de belirlenebilir. Şöyle ki, çeneyi göğse dayayarak güneşe doğru bakılır; eğer güneş ufuktan yükselmiş olduğu için görülmezse, kerâhet vakti çıkmış demektir. 2. Güneşin tam tepe noktasında bulunduğu zamandan zevâlin bitimi vaktine, yani öğle namazı vakti girdiği zamana kadar olan vakit. Hatırlanacağı gibi, bazı fıkıh bilginleri şer’î gündüzü esas alarak kerâhet vaktinin başlangıcını zevâlden yaklaşık 40-50 dakika öncesi olarak kabul etmişlerdir. 3. Güneşin sararıp gözleri kamaştırmaz bir hale gelmesinden batmasına kadar olan vakit. Bir hadiste şöyle buyrulmuştur: “Üç vakit vardır ki, Resûlullah bize bu vakitlerde namaz kılmamızı ve ölülerimizi defnetmemizi yasakladı: Güneş doğduğu zaman yükselinceye kadar, güneş tepe noktasına geldiği zaman zevâline kadar, güneş batmaya meylettiği zaman” (Müslim, “Salâtü’lmüsâfirîn”, 293; Tirmizî, “Mevâkît”, 31,34). Bu sebeple bu üç kerâhet vaktinde ne kazâya kalmış farz veya vacip namazlar, ne de cenaze namazı kılınır. Söz konusu vakitlerde bunları kılmak haramdır. Daha önce okunmuş bir secde ayetinden dolayı tilâvet secdesi de yapılamaz. Yapılırsa iâde edilir. Bu üç vakitte nâfile namaz da kılınamaz. Ancak kılınırsa mekruh olmakla birlikte geçerli olur ve iâdesi gerekmez. Tam zevâl anına rastlayan bir namaz, farz veya vacip ise fâsit, nâfile ise mekruh olur. Ancak Ebû Yusuf’tan bir rivayete göre cuma günü zevâl vaktinde nâfile namaz kılmak mekruh değildir. İmam Şâfiî de bu görüştedir. Diğer taraftan, bu üç vaktin, ateşe tapanların ibadet vakitleri olduğu ve ibadet ederken onlara benzememenin dinimizin prensiplerinden biri olduğu bilinmelidir. Bu üç vaktin dışında, aşağıda zikredeceğimiz vakitlerde ise sadece nâfile (buna sünnetler dahil) namaz kılmak mekruhtur. 1. İkinci fecrin yani fecr-i sâdığın doğmasından güneşin doğacağı zamana kadar olan vakit. Bu vakitte nâfile namaz olarak sadece sabah namazının iki rek‘at sünneti kılınabilir. 2. İkindi namazının farzı kılındıktan sonra güneşin batımına kadar geçen sürede nâfile namaz kılmak mekruhtur. 3. Akşam namazının farzından önce nâfile namaz kılmak mekruhtur. Ancak Şâfiî mezhebine göre akşam namazının farzından önce iki rek‘at namaz kılmak, sünnet-i gayri müekkede olup müstehaptır. 4. Bayram namazlarından önce ve sonra nâfile namaz kılmak mekruhtur. Ancak Ebû Hanife’ye göre bayram namazından sonra evde nâfile namaz kılmak mekruh değildir. 5. Farz namaz için kâmet getirilirken sabah namazının iki rek‘atlık sünneti dışında nâfile namaz kılmak mekruhtur. 6. Hac esnasında Arafat ve Müzdelife’de namazlar cem‘ edilirken aradaki sünnetleri kılmak mekruhtur. 7. Hatip hutbeye çıktığı zaman ve hutbe esnasında nâfile namaz kılmak mekruhtur. Ancak hatip hutbeye çıkmadan önce başlanılan sünnet tamamlanır. 8. Farz namaz için vakit daraldığı halde nâfile namaz kılmak mekruhtur.