Konu: Namazın Tanımı ve Mahiyeti

[Ders Hocası]

Namaz, Farsça bir kelime olup Arapça karşılığı “salât”tır. Salât, sözlükte dua etmek, yalvarmak, rahmet etmek gibi anlamlara gelir. Dinî bir terim olarak salât (namaz) “tekbîr” ile başlayıp “selam” ile tamamlanan belirli hareket ve sözlerden oluşan ibadeti ifade eder. Namaz kılan kişiye “musallî” denir. Öte yandan dinî literatürde “salât” kelimesi özellikle Peygamberimiz için hayır duada bulunma ve ona saygı ve bağlılığı göstermek amacıyla söylenen söz anlamında da kullanılır. Namaza başlamadan önce yerine getirilmesi gereken şartlar vardır ki, bunlar hadesten tahâret, necâsetten tahâret, setr-i avret, istikbâl-i kıble, vakit ve niyetten ibarettir. Tanımda geçen “belirli hareket ve sözler” kaydından maksat, namazın rükünleri olan kıyam, kıraat, rükû, sücûd ve ku‘ûddur. Kıyam kıbleye karşı el bağlayıp ayakta durmak; kıraat Kur’ân’dan Fâtiha sûresini ve buna ilâve olarak bir sûre veya birkaç ayet okumak; rükû, ayakta iken eğilip üç kere sübhâne rabbiye’l-azîm demek; sücûd, oturup yere kapanmak ve üç kere sübhâne rabbiye’l-a‘lâ demektir. Bu dört fiilin toplamına rek‘at denir. Bir rek‘atta bir rükû ve iki secde vardır. Namazlar rek‘atlardan meydana gelir. Ku‘ûd oturup tahiyyat okumaktır ki bu namazın sonunda, bir de her iki rek’atın sonunda olur. Bu rükünlerden biri olmaksızın namaz olmaz. Ancak cenâze namazının rükünleri iki olup dört tekbir ile kıyamdır. Namaz kılan kişi Hakkın huzurunda olduğu için huşû içerisinde durup önünden başka tarafa bakamaz, kimseyle konuşamaz, kimse de onunla konuşamaz ve önünden geçemez. Namaza “Allahu ekber” diyerek başlar veher bir rükünden diğerine geçerken bu tekbiri tekrarlar, en sonunda “es-selâmu aleyküm ve rahmetullah” diyerek iki tarafına selam vererek namazınason verir. Namaz, kerâhet vakitleri dışında her zaman kılınabilir. Namaz bedenî bir ibadet olduğu için bir başkasının yerine kılınamaz.