Konu: Haccın Farz Olmasının (Yükümlülüğün Doğmasının) Şartları

[Ders Hocası]

Bir insana haccın farz olması için gerekli şartlar şunlardır: 1- Müslüman olmak. 2- Akıllı olmak. 3- Bâliğ (ergin) olmak. 4- Yeterli maddi imkâna sahip olmak. Ayette de ifade edildiği gibi Kâbe’yi ziyaret etmek için oraya gidebilecek güce sahip olmak hacca özel bir şarttır. Bu güç –özellikle uzaktan gelecekler için- maddi imkân sahibi olmayı gerektirir. Maddi imkândan maksat, temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra hac için gerekli yol ve ikamet masrafları ile dönünceye kadar bakmakla yükümlü olduğu kişilerin nafakasını sağlayacak mal varlığına sahip olmaktır. 5- Sağlıklı olmak. Ayette de ifade edilen “oraya gidebilecek güce sahip olma” şartının aynı zamanda sağlıklı ve engelsiz olmayı da kapsayıp kapsamadığı konusunda farklı görüşler vardır. Bir görüşe göre hacca gidemeyecek kadar hasta veya yaşlılara, felçlilere, ayakları bulunmayanlara hac farz olmaz. Bunların bizzat haccetmeleri farz olmadığı gibi yerlerine başkalarını vekil tayin edip hacca göndermeleri veya öldükten sonra kendileri adına hac yaptırılmasını vasiyet etmeleri de gerekmez. Diğer görüşe göre ise öteki şartlar bulunduğu takdirde bu gibi sağlık problemi olanlara da hac farz olur. Dolayısıyla onlar, hac edemeden öldükleri takdirde yerlerine vekil gönderilmesi için vasiyette bulunurlar. Bunlardan iyileşme ümidi olmayanlar hayatta iken de vekil gönderebilirler. 6- Vakit: Hac, senenin belli günlerinde edâ edilen bir ibadettir. Dolayısıyla haccın farz olması için sayılan bu şartlar bulunduktan sonra, o kişinin bulunduğu yerden hacca gitmek için gerekli asgarî zamanın da olması lazımdır.