Konu: Galileo (Galilei) - Ansiklopedik Bilgi

[kardelen]

Modern fiziğin ve teleskopik astronominin kurucularından olan İtalyan bilim adamı. Rönesans'ın bilimsel devrimine büyük katkıda bulunan bilim insanına “gözlemsel astronominin babası”, “modern fiziğin babası” ve “bilimin babası” gibi isimler takılmıştır. Gözlemsel astronomiye katkılarının arasında Venüs'ün evrelerinin teleskopik kanıtı, Jüpiter'in en büyük dört uydusunun keşfi (Galileo'nun uyduları adı verilmiştir) ve güneş lekelerinin gözlemi ve analizi bulunmaktadır. Galileo ayrıca uygulamalı bilim ve teknoloji alanında da çalışmış ve geliştirilmiş bir askeri pusula ve başka aletler icat etmiştir. 1564’te İtalya’nın Piza şehrinde doğdu. Döneminin tanınmış müzikçilerinden Vincenzo Galilei’nin oğlu olan Galileo, ilk tahsîlini Floransa’da yaptı. 1581’de Piza Üniversitesinde tıp tahsîline başladı, ancak parasızlıktan okulu terk etti. 1583’ten îtibâren matematiğe ilgi duyan Galileo, bu konudaki çalışmaları sâyesinde 1589’da Piza’da profesörlük elde etti. Sarkacın, yüzen cisimlerin ve hareketin Aristo fiziğinden farklı bir düşünceyle matematiksel olarak ele alınması gerektiğine inanan Galileo, Piza Kulesinden ağırlık düşürerek Aristo’nun yanlışlığını açıkça gösterdi. Bu davranışı yaşlı profesörlerle anlaşmazlığa düşmesine sebeb oldu. 1592’de Piza’yı terk ederek, Padua Üniversitesi matematik kürsüsüne geldi. 1597’de pratikte çok faydası olan pusulayı ticârî olarak piyasaya arz etti. 1600 senesinden hemen sonra ilkel bir termometre, insan kalp atışının ölçümünde kullanılmak üzere bir sarkaç ve 1604’te serbest düşüşün matematik kânunlarını keşfetti. Ancak düzgün ivmeli hareket kavramı hatâlıydı. 1609’da Hollanda’da teleskopun bulunduğunu işitti. Kendisi daha ileri bir âlet yaparak bunu astronomik gözlemlerde kullandı. 1610’da aydaki dağlar, yıldız kümeleri ve samanyolu üzerine ilk tesbitlerini yayınladı. Bu arada Jupiterin dört uydusunun varlığını bildirdi. Bu kitabı çok alâka uyandırdı ve Floransa’da saray matematikçisi olmasını sağladı. Hemen sonra Venüs gezegeninin devreleri ve Satürnün şekli hakkında bilgi verirken, astronomideki Ptolemy (Batlemyus) sistemini münâkaşa etti. 1611’de Roma’ya gitti ve oradaki Bilim Akademisine üye seçildi. Floransa’ya dönüşünde hidrostatik üzerine pekçok profesörün îtirâzına sebeb olan kitâbı ile 1613’te güneş lekeleri üzerine yazdığı eserini yayınladı. Bu eserinde Kopernik sistemini açık bir şekilde müdâfaa etti. Müslüman âlimlerin kitaplarında yer alan dünyânın döndüğü meselesini yeni bir iddiaymış gibi ortaya attı. Bundan dolayı papazların ağır hücûmuna uğradı. 1615’te bizzat Roma’ya giderek iddiâsını müdâfaa eti. Ancak 1616’da Papa Beşinci Paul tarafından kitaplarını tedkik için bir komisyon kuruldu. Bu komisyon Galileo’nun kitaplarını yasaklamadı, sâdece dünyânın döndüğü iddiâsından vaz geçmesini istedi. Engizisyon tarafından yargılanan Galileo'nun dalalet suçu işlediğinden şüphelenilmiş ve Galileo hem yazdıklarından caymaya zorlanmış hem de hayatının geri kalanını ev hapsinde geçirmeye mahkum edilmiştir. Ev hapsindeyken en başarılı çalışmalarından olan İki Yeni Bilim'i yazmış ve bu kitapta kırk yıl öncesinde yaptığı kinematik ve maddelerin kuvveti ile ilgili çalışmalarına yer vermiştir. Galileo, bir müddet bilimin pratik yönüne döndü, mikroskopu geliştirdi. Ancak 1618’de üç kuyruklu yıldızın görülmesiyle papaz bilim adamlarıyla münâkaşaya girdi. Arkadaşının Sekizinci Urban olarak Papa seçilmesinden cesâret alarak yazdığı İki Kâinât Sistemi Üzerine Konuşmalar adlı eserini 1632’de yayınladı. Ancak kitabın daha önce yapılan uyarılarla çeliştiği söylenilerek Roma’da mahkemeye çağrıldı. 1633’te bu kitabı yasaklandı ve kendisi müebbed hapse mahkûm oldu. Yetmiş yaşında hapsedilen Galileo’nun gözleri kör oldu ve 1642 yılında hapiste öldü.